Każdy, kogo zainteresowała żywiołowa postać Denisa Diderota bądź jego myśl filozoficzna, bądź też ten, kto drąży dzieła francuskich materialistów XVIII wieku i chciałby odświeżyć sobie informacje o życiu wymienionego wyżej, polecam monografię I.K. Luppola. "Diderot" Luppola to jedna z pierwszych uczonego rosyjskiego dysertacji, która wyszła całkiem dobrze. Ciekawie zestawiona problematyka porównawcza (np. Diderot a Rousseau), traktująca o rozwoju diderotowskiej postawy wobec spraw wiary (od teizmu do ateizmu), albo mówiąca o zagadnieniach filozoficznych dotyczących etyki i polityki między innymi (patrz: rozdz. IX), czy o Denisie jako krytyku sztuki, pozwala czytelnikowi poznać Diderota jako materialistę, naturalistę, ewolucjonistę czy krytyka sztuki właśnie.

Poznanie nie jest dogłębne, ale dla zaznajamiającego się z tematem może być wystarczające; wystarczające, by pobudzić do dalszych bibliograficznych poszukiwań. Bo jeśli mówimy o poznaniu samego Diderota, „żadna książka o myślicielu (...) nie może zastąpić książek samego myśliciela” – wygłasza w przedmowie słuszną uwagę Luppol.

Na szczęście monografia została napisana zręcznie (język i styl autora jest i obrazowy, i konkretny), tak że pracę studiuje się przyjemnie, a czas nad nią spędzony to czas spędzony pożytecznie.


---
1) I.K. Luppol, "Diderot", przeł. Regina Hekker, wyd. Wiedza i Książka, 1963, s. 13.