„Jest jedno miejsce, gdzie pająki robią gniazda, i tylko Pin je zna; miejsce jedyne w całej dolinie, a może i w całej okolicy. Żaden chłopiec, z wyjątkiem Pina, nie słyszał nigdy o pająkach, które robią gniazda.

Może kiedyś Pin znajdzie przyjaciela, który go zrozumie i którego Pin będzie mógł zrozumieć, a wówczas jemu, tylko jemu, pokaże miejsce pajęczych gniazd.”

„Ścieżka pajęczych gniazd” jest pierwszą powieścią Itala Calvina, włoskiego prozaika urodzonego w 1923 roku. Calvino w czasie II wojny światowej uczestniczył w ruchu oporu i był członkiem partii komunistycznej.

Akcja jego pierwszej książki rozgrywa się właśnie we Włoszech w czasie II wojny światowej. Jej bohaterem jest Pin, mały chłopiec zawieszony między światem dzieci i dorosłych. Jest zbyt dojrzały, by dogadywać się z rówieśnikami, z kolei dorośli widzą w nim natrętnego dzieciaka. Pin swoją tęsknotę za czułością i prawdziwym dzieciństwem skrywa pod maską cynizmu i złośliwości, cały czas pragnąc znaleźć wielkiego przyjaciela, a zarazem swojego bohatera i opiekuna.

Jest to pierwsza książka Calvina, po jaką sięgnęłam. Zachęcona recenzjami „Rycerza nieistniejącego”, postanowiłam przeczytać najpierw „Ścieżkę pajęczych gniazd”, którą przypadkowo znalazłam w domu. I jestem zachwycona!

Calvino pokazuje wojnę, zbrodnie faszystów i komunistów, brudny seks (jego siostra jest prostytutką i szpiclem Niemców) widziane oczami małego chłopca. Pin nie rozumie w pełni wszystkiego, co się wokół niego dzieje, ale potrafi patrzeć na ważne sprawy i dostrzegać rzeczy, których wielu dorosłych nie zauważa. Jego obserwacje są bardzo dogłębne, a wyciągnięte wnioski niesłychanie trafne.

Powieść jest pełna elementów baśniowych, czasem stylem zaczyna przypominać utwór dramatyczny, gdy autor opisuje wydarzenia tak, jakby ustawiał dekoracje i aktorów na scenie. Książka raz wzrusza, raz śmieszy, czasem przeraża ludzką brutalnością.

Jeżeli „Ścieżka pajęczych gniazd” nie wybija się spośród pozostałych powieści Calvina, na pewno stanie się on moim ulubionym pisarzem, zaraz obok Vonneguta.