Mroczna jak muzyka Wagnera potrafi być proza Joe Simpsona i do tego posępna niczym smagana wiatrem północna ściana Eigeru...

I taka jest w istocie, gdy Joe opisuje górskie sytuacje o naturze dramatycznej bądź śmiertelnej.

Z drugiej strony jest ciepła jak świeżo upieczone bułeczki, a przy tym w ogóle bez lukru, gdy idzie o historie typu człowiek człowiekowi partnerem.

Ale do rzeczy.

Wbrew pozorom nie jest łatwo napisać dobrą książkę o wspinaniu, gorzej, mówi się, iż stworzenie wybitnej literatury o alpinizmie jest zwyczajnie niemożliwe. Głównie dlatego, że oddanie wszystkich tych obłędów, które naprawdę gonią po głowie podczas górskich psychofizycznych epopej - a skala jest tu fatalnie szeroka: od ekstatycznego zachwytu, przez absurdalny humor, po śmiertelne przerażenie – jest zadaniem literackim o najwyższym stopniu trudności.

Do tego dochodzi pewien specyficzny aspekt, który wtłacza literaturę górską w dialektyczny ślepy zaułek. Otóż alpinista, zwłaszcza ten dobry, nie może być człowiekiem nazbyt wylewnym i najczęściej rzeczywiście nim nie jest; alpinizm to w końcu sztuka panowania nad emocjami. Literatura natomiast - żeby w miarę dosłownie oddać wulkany rzeczywistości i jej pokrętne labirynty – wymaga kompletnego otwarcia umysłu i innych narządów typu serce i wątroba, wymaga też ekshibicjonistycznej wręcz umiejętności babrania się w swojej jaźni, umiejętności rozdzierania swojego wnętrza i rozprzestrzeniania go bez przeinaczeń (ewentualnie mniej lub bardziej rozdymając) po papierze, w postaci znaków pisarskich.

Jakby tego było mało, grawitacyjnie i spontanicznie okoliczności ścian, lodów, sytuacji skrajnych i granicznych wysiłków, powodują mimowolne osuwanie się frazy w patos i organy.

Dlatego, koniec końców, powstały niezliczone złe - w sensie literackim - książki o wspinaniu. Jakieś fotograficzne zapisy tysięcy technicznych szczegółów lub dla odmiany poetyckie, ckliwe baśnie i biedronki na łąkach, niewiele mające wspólnego z rzeczywistością. Litanię zamykają bezlitosne, ociekające obsceną niby-to-dokumenty międzyludzkich rzeźni i krwawych jatek, tak chropawe, że aż boli w mózgu przy czytaniu.

Simpson, jednakże, posiada tę rzadką umiejętność: Simpson o wspinaniu pisać potrafi. I pięknie, i prawdziwie zarazem.

„Zew” jest pozycją dość wyjątkową – w sensie literatury górskiej; otóż podstarzały, niezbyt mocny alpinista opowiada w niej głównie o strachu i wątpliwościach, o zniechęceniu i niespełnionych marzeniach, o drobnych sukcesach jedynie wspomina.

Język jest prosty, ale w żadnej mierze nie ubogi. Simpson wali szczerością po stronach i wyłuskuje swoje przeżycia organicznie dosłownie, z delikatnym tylko cieniowaniem w kierunku grozy i apokalipsy.

Emocje promieniują z kartek jak żar z otwartego pieca, pęcznieje jak bób we wrzątku napięcie. Czuć otchłanie, czuć dotyk skały, czuć walące się na głowę głazy i inne twarde bryły. Jeszcze tylko mały wykład z historii umierania ludzkości za Eiger, jego północną ścianę ścian i garść osobistych, raczej gorzkich, uwag o przemijaniu…

Wszystko to razem: świetna książka.