Dodany: 21.03.2024 10:59|Autor: jolietjakeblues

cytat z książki


Lata trzydzieste na Węgrzech to okres narastania nastrojów nacjonalistycznych. Z roku na rok coraz większą popularnością cieszyło się popierane przez hitlerowskie Niemcy faszystowskie ugrupowanie strzałokrzyżowców, które podnosiło tak zwaną kwestię żydowską, rozumianą najczęściej jako konieczność ograniczenia praw ekonomicznych ludności żydowskiej i tym samym poprawę kondycji materialnej pozostałej części społeczeństwa. Władze Węgier nie tylko odczuwały presję ze strony rodzimych środowisk radykalnych, ale także zmuszone były do kompromisów z nazistowskim sojusznikiem, który wspierał rewizjonistyczną politykę okrojonego po traktacie trianońskim państwa. By uczynić zadość oczekiwaniom, w kilku etapach przyjęto szereg rozwiązań prawnych bezpośrednio wymierzonych w żydowskich obywateli. Posługując się argumentem potrzeby "zwiększenia równowagi w życiu społecznym i gospodarczym", w 1938 roku postanowiono w pierwszej kolejności zmniejszyć udział wyznawców judaizmu w handlu, przemyśle i wolnych zawodach do dwudziestu procent. Protesty artystów i intelektualistów w prasie czy w parlamencie okazały się bezskuteczne. W następnym roku restrykcje uległy zaostrzeniu. Druga ustawa antyżydowska w jeszcze większym stopniu pozbawiła tę grupę możliwości zarobkowania, dodatkowo ograniczając jej dostęp do działalności gospodarczej i całkowicie wykluczając ją z administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości i pracy nauczycielskiej w szkołach średnich. Jednocześnie kryterium wyznaniowe zastąpiono rasowym; od tej pory do uznania kogoś za Żyda wystarczyło, by wśród jego babć i dziadków były dwie osoby wyznania mojżeszowego. Zasięg dyskryminacyjnych regulacji poszerzał się coraz bardziej, wkraczając w kolejne sfery życia. W 1941 roku, powołując się na konieczność ochrony czystości rasowej, uchwalono trzecią ustawę, w której zakazano małżeństw mieszanych pomiędzy chrześcijanami a Żydami. W kolejnych miesiącach i latach przyjęto także inne dyskryminacyjne regulacje, między innymi odbierające prawo do posiadania ziemi. Judaizm pozbawiono statusu uznawanej konfesji, co oznaczało degradację do rangi wyznania tolerowanego. Mimo że wszystkie te rozwiązania naruszały elementarne poczucie ludzkiej godności, władze przedstawiały je jako kompromisowe, dalekie od żądań skrajnej prawicy i tymczasowo chroniące przed scenariuszem niemieckim. Faktycznie, przed 1944 rokiem sytuacja była znacznie spokojniejsza niż w krajach sąsiednich, stąd w pierwszych latach wojny dziesiątki tysięcy Żydów szukało na Węgrzech ratunku*.


* Łukasz Woiński, "Egzamin z empatii", w: Ernő Szép, "Woń człowieka", przeł. Łukasz Woiński, Wydawnictwo Austeria, 2024, s. 240-242.

(c)Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie bez zgody autora zabronione.

Wyświetleń: 19
Dodaj komentarz
Patronaty Biblionetki
Biblionetka potrzebuje opiekunów
Recenzje

Użytkownicy polecają:

Redakcja poleca: