Gdy "Pan Tadeusz" w czerwcu 1834 roku wyszedł z druku, został przyjęty przez emigrację chłodno i z pewnym zdziwieniem. Rozgorączkowani walkami i sporami politycznymi, myślący tylko o przyszłych losach ojczyzny, ludzie ci nie umieli odczuć piękna zawartego w mistrzowskim spokojnym obrazie przeszłości. Niezwykłą wartość dzieła oceniły tylko najwybitniejsze umysły, jak Słowacki i Krasiński.

Dopiero nowsza krytyka literacka zaczęła wgłębiać się w "Pana Tadeusza", wydobywać coraz to nowe jego walory - i wpadając w drugą ostateczność, postawiła niedoceniony przez poprzednie pokolenia poemat na szczycie naszej literatury jako jedyny utwór godny miana "narodowej epopei".

Monografia Stanisława Pigonia po raz pierwszy ogłoszona w setną rocznicę wydania eposu przedstawia genezę literacką oraz dzieje sławy poematu.


[Wydawnictwo Universitas, 2002]