"Bariery autystyczne u pacjentów neurotycznych" to pierwsze polskie tłumaczenie Frances Tustin. Ta brytyjska terapeutka psychoanalityczna całe swoje życie poświęciła zgłębianiu tajemnicy autyzmu psychogennego u dzieci oraz działaniu obron autystycznych u dorosłych pacjentów. Lata pracy z tymi dziećmi uwrażliwiły Tustin na ich szczególny sposób porozumiewania, pozwoliły na odkrycie i zrozumienie funkcji obiektów i kształtów autystycznych. Tustin, niczym Sherlock* Holmes, na podstawie pozostawionych przez swoich małych pacjentów śladów próbuje rozwiązywać zagadkę przerwania ciągłości istnienia, tak by umożliwić im powrót do pełni życia.

Pierwsza część książki poświęcona jest dziecięcym pacjentom autystycznym: ich wyglądowi zewnętrznemu i sposobowi bycia dostępnemu obserwacji podczas terapii psychoanalitycznej oraz tajemniczemu i niedostępnemu wewnętrznemu światowi, który Tustin próbuje zrozumieć dzięki swojej niezwykłej przenikliwości i wrażliwości. Czytelnicy poznają pseudoochronną funkcję autystycznej skorupy, która uniemożliwia dziecku kontakt ze światem zewnętrznym, czyli przede wszystkim z jego rodzicami. Autorka uwrażliwia na doświadczenia pierwotnej rozpaczy, pustki i nicości, które autystyczne dziecko zapełnia obiektami autystycznymi. Obecność tych pierwotnych stanów niesie ze sobą konkretne implikacje kliniczne, które streścić można słowami Tustin: "bardziej skomplikowane rozumienie tych dzieci prowadzi do prostszego podejścia do nich".

Opis wewnętrznego świata autystycznych pacjentów jest przygotowaniem do wejścia w drugą część książki czyli do rozpoznawania stanów autystycznych u pacjentów neurotycznych. Tustin wychodzi z założenia, że "wielu z nas nosi w sobie nieco psychogennego autyzmu, który chroni przed bólem i trudnościami w kontakcie z innymi". Pacjenci neurotyczni w odróżnieniu od dzieci autystycznych, posiadają umiejętność tworzenia wyobrażeń i przekazywania ich za pomocą słów. Dzięki temu możliwe jest dotarcie do ukrytej kapsuły autystycznej i rozszerzenie perspektywy odbioru świata. W tej części Tustin pisze również o znaczeniu obrazu ciała w budowaniu poczucia self. Analizowanie pierwotnych stanów umysłu u pacjentów neurotycznych jest dla niej sposobem na uniknięcie pułapki intelektualizowania w pracy z nimi.

Książka Tustin to swoisty psychoterapeutyczny kryminał, w którym nierozwiązywalną zagadką jest działanie umysłu. W przedstawionych historiach klinicznych znajdziemy, używając słów jednej z pacjentek, "śledztwo myśli". Tustin pisze z perspektywy tajemnicy, wychodząc z założenia, że "jedyną wiedzą pewną jest nasza niezdolność do poznania ostatecznej rzeczywistości". Każdy rozdział rozpoczyna poetyckim cytatem, który nadaje bieg narracji i pozwala czytelnikom wejść w stan szczególnej wrażliwości, przybliżając tym samym do świata autyzmu psychogennego.


[Oficyna Wydawnicza Fundament, 2022]

*poprawione przez red.