Proszę Państwa, oto miś. Miś jest biały, puchaty i mieszka w niezbyt przyjaznym miejscu – na dalekiej północy. Pewnie już domyśliliście się, że będę opowiadała o książce o niedźwiedziu polarnym. Lech Stempniewicz, profesor ekologii, napisał „Na kruchym lodzie. Opowieść o Arktyce i zmianach klimatu”. Możemy wyróżnić cztery elementy, jakie się na nią składają. Prezentacja Arktyki i jej ekosystemu, wspomnienia autora z badań, które tam prowadził, duża część poświęcona niedźwiedziom polarnym oraz mniejsza, w której porusza się temat globalnego ocieplenia.

Ta książka jest zlepkiem treści związanych z Arktyką. Niewątpliwie miała być to książka o niedźwiedziach polarnych, bo zajmują w niej dużo miejsca i jest to spójny, dobrze zaplanowany tekst. Przypuszczam jednak, że było go za mało, stąd wzięły się pozostałe treści. Ktoś może powie, że potrzebny był wstęp. Tak, jednak to, co poprzedza cześć o misiach, nie jest typową charakterystyką białego lądu. Zauważycie też, że globalne ocieplenie ma związek ze zwyczajami zwierząt, prowokuje ich zmiany. Niewątpliwie. Jednak temat jest tak obszerny, że pewnie nie zabrakłoby go na oddzielny wywód. Ponadto już z części o niedźwiedziach można wyciągnąć wiele wniosków. Dlatego mniemam, że albo autor miał zagwarantować kilkanaście stron więcej, lub koniecznie chciał się wypowiedzieć i uznał tę publikację za dobrą okazję.

Fakt faktem, że Lech Stempniewicz ma kompetencje i talent, żeby zabierać głos. Wspominałam już, ze autor posiada tytuł profesora. Na białym lądzie był, widział, sprawdzał. Jego wywód często jest przetykany wspomnieniami z tych wypraw, a także zabawnymi anegdotami. Efekt jest przecudowny. Popularnonaukowa książka nabiera wymiaru osobistego, a zimny wykład o zimnej Arktyce staje się żywy, zabawny, szalony. Zresztą Lech Stempniewicz okazał się jednym z tych naukowców, którzy potrafią oddzielić pracę naukową od popularnej. Wie, że pisze coś dla masowego odbiorcy. Wie, że nie ma się mądrować, lecz zaciekawić. I robi to z powodzeniem.

Nie wiem, co mi strzeliło do głowy, że ja, „ciepłolub”, sięgnęłam po książkę o Arktyce. Cokolwiek to było, niech częściej podsuwa mi tak interesujące lektury. „Na kruchym lodzie” okazała się bardzo przyjemnie podaną porcją wiedzy o białym lądzie, a przede wszystkim niedźwiedziach polarnych. Do tego autor zaimponował mi zdroworozsądkowym podejściem do zmian klimatycznych. Nie straszy, nie beszta, mówi o faktach i prosi o przesiewanie informacji przez sito wiedzy.

[Recenzja była publikowana na blogu oraz innych portalach czytelniczych]