Typ recenzji: oficjalna PWN
Recenzent: Natalia M (porcelanka)

„Dziś Majdan to symbol przemian, walki o Wolność, walki narodu z systemem znienawidzonej władzy na niespotykaną po II wojnie światowej skalę, walki zakończonej zwycięstwem.(…) Dziś Majdan uosabia wolę przemian, walki w Kijowie, ale i walki o jedność narodu, państwa w rejonach na wschodzie – w Doniecku, Ługańsku, które z rozkazu rosyjskiego satrapy spływają krwią braci – tych z zachodu i tych ze wschodu Ukrainy” [1].

„Majdan: Drugie narodziny narodu” to próba syntezy procesu, który w latach 2013 – 2014 doprowadził do protestów na Ukrainie, znanych pod nazwą „euromajdanu”. Dwaj pracownicy naukowi Uniwersytetu Łódzkiego – profesor Rafał Kowalczyk i profesor Przemysław Waingertner – oraz profesor Wschodnioeuropejskiego Narodowego Uniwersytetu w Łucku Swietłana Grela-Krawczenko przedstawiają opracowanie dotyczące sytuacji politycznej Ukrainy w latach 2006 – 2015. W tym celu najpierw przybliżają czytelnikowi skrótowo historię tego kraju do XX wieku, a następnie analizują pokrótce procesy historyczne, społeczne, polityczne i gospodarcze, które doprowadziły do powstania niepodległej Ukrainy. Wszystko to stanowi podstawę do omówienia aktualnej sytuacji geopolitycznej naszego wschodniego sąsiada. Współczesna historia przedstawiona została do końca 2014 roku, jedynie sygnalizuje problem aneksji Krymu przez Rosję i związane z tym działania wojenne.

Autorzy publikacji nie ukrywają, że chęć zajęcia się tematem wypływa nie tylko z pobudek naukowych i badawczych, ale i moralnych. Jak przyznają we wstępie, przyświecał im „cel pozanaukowy, przyczyniając się – choćby i w bardzo skromnym, ograniczonym zakresie – do wzajemnego poznania i zrozumienia, w konsekwencji zaś do pojednania, budowy zaufania i wreszcie skierowanego w przyszłość porozumienia pomiędzy Polakami i Ukraińcami” [2]. Książkę uzupełnia – a właściwie stanowi nieomal jej połowę – dokumentacja fotograficzna przebiegu protestów wraz ze zdjęciami Kijowa i późniejszych upamiętnień ofiar walk.

„Majdan: Drugie narodziny narodu” to naukowe i badawcze spojrzenie na konflikt, jednak nie pozbawione całkiem emocji. Niezwykłe wrażenie wywiera relacja Swietłany Greli – Krawczenko z „płonących barykad Kijowa” [3]. Poruszają także zdjęcia i opisy przebiegu walk. Chociaż autorzy „Majdanu” posługują się rzeczowym, obiektywnym i w istocie naukowym językiem i stylem, to przekazują informacje i swoje analizy w stosunkowo prosty, możliwy do zrozumienia sposób. Nie do końca za to trafia do przeciętnego czytelnika (a do takiego, zdaje się, jest również kierowana ta książka) sposób wyrażania niektórych pojęć – takich jak „ZSRS” - oraz skrótowy zapis imion i nazwisk postaci historycznych i polityków (tj. przykładowo J. Piłsudski, L. Kuczma, W. Juszczenko – zamiast Józef Piłsudski, Leonid Kuczma czy Wiktor Juszczenko).

Pomarańczowa rewolucja i późniejszy euromajdan wywoływały emocje także w Polsce i były szeroko komentowane, „Majdan: Drugie narodziny narodu” to możliwość obiektywnego i rzeczowego prześledzenia zdarzeń, które do nich doprowadziły. To także okazja do zrozumienia wpływu procesów politycznych i gospodarczych na życie zwykłych ludzi. Bo wszystkie decyzje i „wielka polityka” oddziałują koniec końcem na życie codzienne przeciętnego człowieka, który zostaje pozbawiony bezpieczeństwa, nierzadko oszczędności i środków na podstawowe potrzeby, ale i wolności. Wolności szeroko rozumianej, która zupełnie zmienia jego funkcjonowanie. Wolności, o którą Ukraińcy walczyli na ulicach.


Ocena recenzenta: 4/6


[1] Rafał Kowalczyk, Swietłana Grela-Krawczenko, Przemysław Waingertner, „Majdan: Drugie narodziny narodu”, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2015, str. 149.
[2] Tamże, str. 9.
[3] Tamże, str. 117.