Przymusowa zmiana nazwisk bułgarskich Turków w połowie lat osiemdziesiątych XX wieku, która miała doprowadzić do ich wynarodowienia i likwidacji jako mniejszości narodowej, pozostaje jednym z najbardziej traumatycznych wydarzeń w najnowszej historii Bułgarii.

Wielowątkowa powieść Złatka Enewa to pierwsza poważna literacka próba zmierzenia się z tym tematem. Jej trzon stanowi panorama życia prowincjonalnego miasteczka w końcowych latach reżimu totalitarnego. Korupcja, zakłamanie, przemoc i podłość osiągają niebywałe rozmiary. Zwykły przejaw przyzwoitości może doprowadzić do napiętnowania i represji.

W latach dziewięćdziesiątych bohaterowie powieści stykają się z całą nieopisaną grozą i brutalnością wydarzeń wojennych na terenie Jugosławii.

Przedstawiając mechanizmy politycznej demoralizacji, losy ludzi krzywdzonych i upokarzanych, oddając głos dręczonym, wykorzystywanym kobietom, autor stworzył przejmującą opowieść o okrucieństwie, namiętnościach i ranach, które bolą do dziś.


Złatko Enew (ur. 1961 w Presławiu) - dziennikarz, wydawca, absolwent filozofii Uniwersytetu Sofijskiego. Zadebiutował w 2001 roku książką dla dzieci "Las duchów", która stanowiła pierwszy tom trylogii pod tym samym tytułem. Jest wydawcą popularnego w Bułgarii czasopisma internetowego www.librev.com. Powieść "Requiem dla nikogo" opublikował w 2011 roku. Mieszka i pracuje w Berlinie.


"W biednym, zapyziałym miasteczku Bułgarzy, bułgarscy Turcy i Cyganie żyją obok siebie nienawistnie, zanurzeni w morzu przemocy i nieszczęścia. Gdy podłość wobec współmieszkańców zostanie zadekretowana przez władze, codziennością staną się pobicia, upokorzenia, gwałty i samobójstwa. Akcja wynaradawiania tureckiej mniejszości poprzez zmuszanie do przyjęcia rdzennie bułgarskich imion i nazwisk, której towarzyszyły szykany, aresztowania i przesiedlenia, zakończyła się wygnaniem z kraju trzystu sześćdziesięciu tysięcy osób. Ten mroczny fragment historii Bułgarii rozświetla dla nas swoją mocną prozą Złatko Enew w powieści »Requiem dla nikogo«. Książka jest znakomicie napisana i przetłumaczona. Nie można jej nie przeczytać".

Anna Bikont


"Cierpka opowieść o trudnym sąsiedztwie oraz przemocy skrytej w ludzkich ciałach i słowach. Misternie utkana historia o cynizmie polityki i banalności zła. Mimo wszystko - pełna nadziei".

Sylwia Siedlecka


"Trafiłem kiedyś do martwej wsi w bułgarskich Rodopach, opuszczonej przez bałkańskich muzułmanów. Ta nieobecność kąsała, ale wymykała się językowi. Po prostu nie miałem pojęcia, co tam mogło się wydarzyć. Po lekturze tej powieści już wiem".

Andrzej Muszyński


[Wydawnictwo Książkowe Klimaty, 2021]