Nie tylko Kubuś Puchatek kocha miodek. Sarah Hambro w książce „Świat według pszczół” wysnuwa tezę: „Gdyby nie miód, zostawilibyśmy pszczoły w spokoju, tak jak robimy to z mrówkami”[1]. Jednak słodki przysmak przyciąga nas do nich jak magnes. Sprawił, że zaczęliśmy je obserwować, a one stały się „nie tylko częścią natury. Pszczoły i miód są również ważną częścią naszej kultury”[2].

Sarah Hambro w swojej publikacji prezentuje pszczoły w różnych ujęciach – biologicznym, historycznym, kulturowym. Autorka rozpoczyna od przedstawienia tych owadów – jak wygląda cykl życia pszczoły, jaką rolę pełni królowa i trutnie, jak zorganizowany jest rój, jak pszczoła zbiera pyłek, jak powstaje miód itp. Na ile może, stara się wyjaśnić, jakie role pełnią w środowisku mieszkanki ulów. Określmy tę część jako informacje fachowe.

Potem przychodzi czas na serię ciekawostek. Hambro wyciągnęła naprawdę interesujące kwestie, których się w szkole czy na studiach nie akcentuje – bo i po co. Prezentuje badaczy, którzy przyczynili się do poznania pszczół, wskazując, jak się zmieniało spojrzenie na życie owadów, np. to, że kiedyś nie przyjmowano do wiadomości, iż rojem rządzi stworzenie płci żeńskiej. Do tego odbywamy szybką podróż ze pszczołami przez wieki – kilka poruszonych tematów to polowanie na miód, magiczne rytuały czy pszczoły jako atrybut władzy. No i coś, co ja uwielbiam, czyli obraz zwierzęcia w kulturze i sztuce. Film, poezja, proza, muzyka – inspiracje znajdziemy w różnych przejawach twórczości ludzkiej. Wspomnę jeszcze o dość ciekawej analizie z gatunku „gdybyśmy myśleli jak pszczoły”, która odnosi się do przywódców politycznych.

Opisałam wam po łebkach, o czym jest „Świat według pszczół”. Przypuszczam, że część z was ma wrażenie, iż mamy tu misz-masz informacyjny. Ja bym to raczej określiła, jako kompleksowe ujęcie tematu. Ta publikacja to przedstawicielka lekkiej literatury popularnonaukowej. Taka książka, którą czytamy dla rozrywki, jak powieść, ale przy tym dostajemy porcję mniej lub bardziej przydatnych informacji. Wszystkiego jest po trochu, ale dla mnie to jeden z atrybutów tej pracy. Żaden z tematów mnie nie znudził, a ponadto udowodniono mi, że o pszczołach można gadać i gadać, co w pewien sposób potęguje ich niezwykłość.

Sarah Hambro jest dziennikarką i widać u niej tę lekkość pióra, to rozpisanie. Mamy w domu dwie świetne książki o pszczołach dla dzieci: „Wszystko o pszczołach” oraz „Reginka szuka domu” (no, dobrze, ta druga jest o trzmielach), ale właśnie w „Świecie według pszczół” znalazłam najbardziej zajmujące, najbardziej bajkowe opisy życia, pracy i organizacji tych owadów.

Jedyne, co mi delikatnie przeszkadzało, to ciągłe odniesienia do Norwegii – oczywiście obok kontekstu światowego. Nie powinno mnie to dziwić, ponieważ autorka stamtąd pochodzi i zapewne pisała książkę na tamten rynek. Traf chciał, że zyskała popularność w innych krajach. Nie zmienia to faktu, że dla mnie – jako polskiego czytelnika – przytaczanie nazwisk norweskich piosenkarzy czy rozwiązań na ratowanie pszczół w tym państwie jest nieco... nie wiem jak to określić... obce, dziwne. Co rusz pytałam sama siebie, dlaczego akurat ono jest ciągle przywoływane, po czym pukałam się w głowę i patrzyłam na nazwisko autorki.

Lubię takie książki. Niby publikacja popularnonaukowa, a chętnie zabrałabym ją na urlop, żeby relaksować się w jej towarzystwie. Duża w tym zasługa autorki i tego, jak pięknie potrafi opracowywać i zaprezentować zebrane informacje. Podoba mi się również różnorodność poruszonych tematów. Niby taka mała pszczółka, a – niczym Forrest Gump przez historię USA– przewija się przez różne dziedziny życia człowieka.

[1]Sarah Hambro, „Świat według pszczół”, przeł. Joanna Barbara Bernat, wyd. Mova, Białystok 2021, s. 67.
[2]Tamże, s. 11.

[Recenzja była publikowana na blogu oraz innych portalach czytelniczych]