Christine Lavant nie odważyła się opublikować tej książki za życia. Historia młodej kobiety, która w połowie lat 30. zostaje w niejasnych okolicznościach pacjentką kliniki psychiatrycznej w południowej Austrii, gdzie spędza sześć dramatycznych tygodni, wydała się autorce zbyt ryzykowna. Z wielu powodów.

A jest to utwór najwyższej klasy - pisze w posłowiu Adam Lipszyc. - Posługuje się doskonale precyzyjnym, pozbawionym ornamentów językiem, nie tracąc ani jednego zdania na sprawy drugorzędne, Lavant prowadzi opowieść w nadzwyczajnym napięciu. To sekwencja kilkudziesięciu po mistrzowsku zainscenizowanych, wstrząsających scen, galeria znakomicie scharakteryzowanych postaci, medytacja nad kondycją odmieńca, wreszcie - historia miłości niemożliwej.


"Dlaczego, jeśli istnieją aniołowie, żaden z nich nie ma za zadanie zapobiegać tu na ziemi rzeczom, którym wolno się zdarzać dopiero w najgorszym piekle. Zapisuję to zwyczajnymi słowami, zapisuję, jakby to nie było nic szczególnego, a właściwie powinna bym rozwalić te ściany i kamień po kamieniu ciskać w niebo, ażeby sobie uprzytomniło, że ma jakieś obowiązki także tu, na dole".

fragment


Christine Lavant, właśc. Christine Habernig, z domu Thonhauser (1915-1973) - austriacka poetka i prozaiczka. Urodziła się w ubogiej, wielodzietnej rodzinie i ze względu na liczne przewlekłe choroby zmuszona była przerwać edukację szkolną. Azylu szukała w twórczości, malując oraz pisząc. Debiutowała mikropowieścią "Das Kind" (1948), po której przyszło kilkanaście kolejnych książek. Po polsku ukazał się dotąd jedynie wybór wierszy "Nocny krzyk pawia" (2000) w przekładzie Ryszarda Wojnakowskiego. Twórczość Lavant cenił m.in. Thomas Bernhard. Autorka jest dwukrotną laureatką poetyckiej Nagrody im. Georga Trakla (1954, 1964), natomiast trzy lata przed śmiercią otrzymała Wielką Austriacką Nagrodę Państwową w dziedzinie literatury (1970). W ostatnim czasie twórczość Lavant przeżywa w Austrii prawdziwy renesans. "Zapiski z domu wariatów", wydane po raz pierwszy w roku 2001, uchodzą za jedno z najwybitniejszych dzieł pisarki.


[Wydawnictwo Ossolineum, 2018]