Listy Teodora Parnickiego (1908-1988) do Konstantego Symonolewicza (1884-1952) to wyjątkowe świadectwo relacji uczeń-mistrz. Adresat, wykształcony na Uniwersytecie Petersburskim orientalista, dyplomata i publicysta, pełnił w latach dwudziestych służbę dyplomatyczną w konsulacie polskim w Harbinie. W tym czasie, okresowo pracując jako nauczyciel historii i języka polskiego w miejscowym Gimnazjum Polskim, odegrał kluczową rolę w kształtowaniu się osobowości i zainteresowań literackich przyszłego pisarza. Otaczając przez kolejne lata swego ucznia niemal ojcowską opieką, był świadkiem jego dojrzewania jako człowieka i artysty. "Listy" składają się na wolny od jakichkolwiek retuszów autoportret psychologiczny i intelektualny Teodora Parnickiego z czasów młodości spędzonej we Lwowie, sporządzony na tle silnie spolaryzowanego pod względem ideowo-politycznym życia literackiego w Polsce drugiej dekady okresu międzywojennego.


Teodor Parnicki - urodzony w Berlinie, wychowany w Moskwie i Ufie, w 12. roku życia znalazł się w Harbinie (Chiny), gdzie nauczył się od podstaw języka polskiego i gdzie już kilka lat później postanowił zostać polskim powieściopisarzem historycznym. Po przyjeździe w 1928 roku na studia do Lwowa rozpoczął działalność literacką, dając się poznać jako wytrawny znawca i krytyk literatury rosyjskiej oraz autor opowiadań historycznych, choć za jego oficjalny debiut uchodzi dopiero powieść "Aecjusz, ostatni Rzymianin" (1937). Po wydaniu w Jerozolimie dwutomowej powieści "Srebrne orły" (1944/5) - pozostając w służbie dyplomatycznej rządu londyńskiego - pisarz został przeniesiony do Meksyku, gdzie już po wojnie powstały decydujące o jego wyjątkowym miejscu w literaturze polskiej powieści, m.in. "Koniec »Zgody Narodów«" (1955), "Słowo i ciało" (1959), "Tylko Beatrycze" (1962) oraz cykle powieściowe "Twarz księżyca" (1961-1967) i "Nowa baśń" (1962-1970). Gdy wrócił do Polski, zaczął coraz częściej i wyraźniej sięgać w swojej twórczości po wątki autobiograficzne, a jednocześnie zdecydował się w niej na grę z ustaleniami historiografii, kontestując ich zobowiązujący charakter i wyznaczając dominującą rolę wyobraźni artystycznej.


[Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2021]