Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o ziemiach dzisiejszej Polski w X wieku. Świt państwa polskiego (Buko Andrzej) to bardzo dobry przegląd badań i koncepcji z punktu widzenia archeologa.

Atutem jest odniesienie się do prowadzonych gorących dyskusji i przedstawianie racji wszystkich stron. Wbrew pozorom mediewistyka okazuje się nauką dynamiczną. Dużo się dzieje dzięki nowym badaniom i interpretacją źródeł. A nadal wiele pozostaje jeszcze do odkrycia (nieeksplorowane dotąd stanowiska archeologiczne, nowe narzędzia itp.).

Niemniej pewien obraz sytuacji w X w. można zakreślić. Uwagę przykuwa różnorodna taktyka, jaką Piastowie rozszerzali swoje wpływy. Nie zawsze było to niszczenie konkurentów, sprzedawanie ich w niewolę i przesiedlanie, jak to było z grupą Tornow-Klenica (Obrzanie?). Poza tym całe spektrum polityczne: punktowe kontrolowanie szlaków handlowych, inwestycje na surowym korzeniu, czy przejmowanie istniejących struktur.

Dużo miejsca autor poświęca poszukiwaniom kolebki Piastów, skłaniając się do dwugrodu Giecza i Kalisza.

Mnie szczególnie zaintrygowały tezy dotyczące etnonimów Glopeani i Polanie. Okazuje się, że Piastowie mogą wywodzić się z Głobjan (nie Goplan), a Polanie z kolei znad Dunajca. Nazwa Polan przywędrowała z Małopolski do Wielkopolski dopiero wraz z Chrobrym.

Podobnych dyskusyjnych tez A. Buko przytacza więcej. Jest i o chrzcie Mieszka i o powstaniu Gdańska, a nawet o roli, jaką odgrywali wojownicy pochodzenia wikińskiego.

Zachęcam do lektury.