Typ recenzji: oficjalna PWN
Recenzent: Asia Czytasia (Joanna M.)

„(...) tzw. kanapa castingowa, czyli praktyka, w której aktorki oddają się producentom i reżyserom w zamian za role, istnieje tak długo jak Hollywood i jest stałą, choć nieprzyjemną częścią tego biznesu”[1]. Pewnie część osób pokiwa głową i przytaknie, że nawet szaraczki żyjące daleko od fabryki sławy słyszały plotki o takich praktykach. A ja myślę sobie: „Świecie, widzisz i nie grzmisz”. Z jednej strony krytykowane jest łapówkarstwo czy nepotyzm, a z drugiej przymyka się oko na inne krzywdzące praktyki, kwitując je krótkim „w tym biznesie tak jest”. Dumna jestem, że znalazły się osoby mające odwagę powiedzieć głośno, że to nie jest w porządku i mające siłę walczyć, nawet nie o swoje interesy, ale dla innych.

„Powiedziała” opisuje śledztwo dziennikarskie, którego przedmiotem były podejrzenia względem Harveya Weinsteina o molestowanie kobiet. Jej autorki to Jodi Kantor i Megan Twohey, reporterki „The New York Times”. Panie wykazały się ogromną determinacją w docieraniu do kolejnych ofiar i nakłanianiu ich do opowiedzenia swojej historii. Nie oszukujmy się: aby opublikować coś o tak bogatej i potężnej osobie, jak słynny producent filmowy, trzeba mieć bardzo mocne dowody. Zadaniem dziennikarek było je zdobyć. Wymagało to od nich taktu i odwagi. Rozmowy z ofiarami mężczyzny, ale też jego prawnikami, współpracownikami i z nim samym przypominały popis dyplomatycznych umiejętności. Do tego autorki musiały odpierać ataki prowokowane przez samego Weinsteina, który dążył do zatarcia swoich win.

W kolejnych rozdziałach Jodi Kantor i Megan Twohey opisują postępy śledztwa, ujawniają kolejne przewinienia producenta, ale również w szerszej perspektywie opisują pewne problemy pośrednio związane ze sprawą. Dobrym przykładem będzie rozdział „Zarządzanie reputacją”, gdzie została opisana cała machina budowania wizerunku – sztab ludzi, których zadaniem jest zamiatanie pod dywan brudów swojego pracodawcy. Dziennikarki odnoszą się też do innych głośnych spraw o molestowanie kobiet, m.in. Billa Cosbyego i Donalda Trumpa.

„Powiedziała” to bardzo wciągający reportaż. Autorkom nie można odmówić pisarskiego talentu – ich praca dla „Timesa” jest dla publikacji świetna rekomendacją, w końcu tak znana gazeta nie zatrudnia byle kogo. Książka jest naładowana faktami, a przy tym dynamiczna niczym powieść sensacyjna. Dziennikarki mogły się jednak pokusić o więcej obiektywizmu. Niby starają się tylko relacjonować fakty, a jednak miałam wrażenie, że też je interpretują (co jeszcze jest zrozumiałe) ale nawet narzucają mi ich ocenę (a to już mi się nie podoba). Wygląda na to, że trudno pozostać biernym obserwatorem przy tak kontrowersyjnej sprawie.

Chciałam jeszcze zwrócić waszą uwagę na wieloznaczność tytułu. Jest w nim wiele nadziei, ale i pesymizmu. Problemem kwestii molestowania jest często niemożność jego udowodnienia – brak świadków, późno złożone zeznania itp. Agresor może łatwo odeprzeć oskarżenie: „I co z tego, że ona to powiedziała, ja nie mam z tym nic wspólnego”. Mimo tego z przedstawionej historii wynika pozytywne przesłanie: ofiary odważyły się mówić i te wyznania zapoczątkowały zmianę.

Kiedy brałam do ręki tę książkę, obawiałam się, czy opisy przestępstw seksualnych nie będą dla mnie zbyt trudne w czytaniu. Jednak co innego mnie w niej zbulwersowało – władza i pieniądze, które są gwarantem bezkarności. Możecie myśleć, że jestem naiwna, ale uwierzcie mi: czym innym jest wiedzieć hipotetycznie, a czym innym czytać o konkretnym człowieku, który przez wiele lat świadomie łamał prawo i nabierał pewności siebie, że zawsze spadnie na cztery łapy. Uważam, że Jodi Kantor i Megan Twohey wykonały świetną pracę przy pisaniu artykułu i książki. Takie sprawy, jak Billa Cosbyego czy Harveya Weinsteina, pokazują, że możni tego świata jednak nie są nietykalni.

[1] Jodi Kantor, Megan Twohey, „Powiedziała. Śledztwo, które zdemaskowało Harveya Weinsteina i zapoczątkowało ruch #Metoo”, przeł. Paulina Surniak, Adrian Stachowski, wyd. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2020, s. 51.

Ocena recenzenta: 5/6