Wilno - to miasto duch, miasto halucynacja. Nie można go sobie wyśnić albo wyobrazić - samo jest snem albo tworem wyobraźni. Po Wilnie chodzą duchy litewskich książąt, witają się ze znajomymi, zagadują dziewczyny i ponuro tłoczą się na przystankach trolejbusowych. Unoszą się tutaj i mieszają zapachy z czasów polskich, zapachy pożarów i epidemii oraz najbardziej banalny wyziew zwykłej benzyny. Tu nocami Żelazny Wilk strasznie wyje i woła o pomoc. Tu możesz nieoczekiwanie spotkać zmarłego, zamęczonego niegdyś przez gestapo albo bezpiekę, powtarzającego wciąż imię zdrajcy, którego nikt nie chce znać. W Pradze czy w Lizbonie starożytność unosi się obok dzisiejszej bezduszności. W Wilnie każdy dom, każde skrzyżowanie wąskich uliczek jest miejscem zarówno starożytnego życia, jak i dzisiejszej katalepsji. Wilno to wiele miast ułożonych jedno na drugim.

"Wileński poker" Ricardasa Gavelisa jest książką przełomową w literaturze litewskiej. Autor odważnie porusza w niej tematy, o których dotychczas milczano - te zabronione przez władze sowieckie, ale i te uważane za tabu przez Litwinów.


"Wilno jest labiryntem skomplikowanym, pozbawionym centrum (sensu), żyjącym własnym życiem i determinującym życia swoich mieszkańców. Labiryntem do potęgi - przenika się w nim nie tylko kilka miast (Wilno sowieckie, litewskie, polskie, żydowskie), lecz także kilka epok. Jest to siedziba zła i równocześnie ukochane miasto. »Wileński poker« to poruszająca oda do wspaniałego miasta o bogatym duchu, którego Oni zabijają w swej okrutnej dehumanizacji".

Kamil Pecela


Ričardo Gavelis (1950-2002) - litewski pisarz, publicysta i fizyk. W latach 1973-1977 pracownik w Instytucie Fizyki Litewskiej Akademii Nauk. Od 1978 roku pracował dla różnych opiniotwórczych czasopism kulturalnych. Jest autorem wielu opowiadań i powieści, z czego najsławniejsze to "Wileński poker", "Wileński jazz" i przełożone na język polski "Wspomnienia młodego człowieka". Określany mianem wybitnego litewskiego postmodernisty, jest jednym z najbardziej intrygujących i kontrowersyjnych litewskich twórców lat dziewięćdziesiątych.


Kamil Pecela (ur. 1984) - absolwent Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego i lituanista z zamiłowania. Autor rozprawy doktorskiej o twórczości Rapolasa Mackonisa w międzywojennym Wilnie, za którą otrzymał III Nagrodę im. Juliusza Bardacha (2015). Przełożył na język polski między innymi książki Tomasa Venclovy, Herkusa Kunčiusa, Kristupasa Saboliusa i opowiadania Dalii Staponkuté.


[KEW, 2019]