Połowa lat 30. XX wieku, pogrążona w kryzysie gospodarczym Rosja pod rządami Stalina. Towarzysz Tułajew, wysoko postawiony urzędnik państwowy, sprawca czystek i masowych deportacji, ginie z rąk przypadkowego zabójcy. Rozpoczyna się śledztwo o niebywałym zasięgu - od Moskwy przez Barcelonę i Paryż po Syberię. Starzy bolszewicy, młodzi aparatczycy, małoduszni karierowicze i niezłomni rewolucjoniści - nikt nie może spać spokojnie, bo to, kto rzeczywiście jest winny, nie ma żadnego znaczenia.


"Zabójstwo dyktatora jest wyczynem, który może przywodzić na myśl burzliwą przeszłość Serge'a, i Trocki nie całkiem się mylił, oskarżając pisarza o to, iż jest bardziej anarchistą niż marksistą. Serge jednak nigdy nie popierał przemocy: to jego wolnościowe przekonania sprawiły, że został w młodym wieku anarchistą".

Susan Sontag


"Tak jak »Jeden dzień Iwana Denisowicza« Sołżenicyna, »Sprawa Tułajewa« przywołuje obrazy sprzed lat, ożywia teksty historyczne i oferuje niezastąpioną osobistą perspektywę. Dzięki takim książkom przeszłość nie odchodzi w niepamięć".

"Socialist Action"


"Serge był bardzo odważny i darzył współpracowników Stalina najgłębszą pogardą. Tym większe wrażenie robi to, że »Sprawa Tułajewa« przedstawia obraz daleki od czarno-białego.

"The Atlantic Monthly"


Victor Serge (właśc. Wiktor Lwowicz Kibalczycz, 1890-1947) - piszący po francusku działacz polityczny, publicysta i prozaik, urodzony w Brukseli i zmarły w Meksyku syn rosyjskich uchodźców politycznych. W młodości mieszkał we Francji, gdzie za działalność anarchistyczną spędził pięć lat w więzieniu. Po uwolnieniu udał się do Hiszpanii, następnie do Rosji. Działał w Międzynarodówce Komunistycznej jako dziennikarz, redaktor i tłumacz. Od 1923 związany z opozycją skupioną wokół Trockiego, w 1928 wykluczony z partii i aresztowany z powodu krytyki Stalina, następnie uwolniony, w 1933 ponownie aresztowany i zesłany. Po uwolnieniu w 1936 roku dzięki interwencji europejskich intelektualistów znalazł azyl we Francji i ponownie nawiązał współpracę z Trockim, później zerwaną. Po zajęciu Francji przez Niemców uciekł do Meksyku, gdzie mieszkał do końca życia. Jego książki były zakazane w ZSRR. Do najważniejszych utworów Serge'a należą "L'an de la révolution russe" (1930), "De Lénine à Staline" (1937) i "Mémoires d'un révolutionnaire" (1951) oraz powieści "Les hommes dans la prison" (1930), "Naissance de notre force" (1931), "Ville conquise" (1932), "S'il est minuit dans le siécle" (1939), "Sprawa Tułajewa" (1948) i "Les années sans pardon" (1971). W Polsce do tej pory niewydawany.


[W.A.B., 2013]