Wolność - to w jakimś sensie słowo kluczowe dla zrozumienia szlacheckiej kultury Rzeczypospolitej Obojga Narodów. To realna, istniejąca blisko dwieście lat wartość ustrojowa, a zarazem mit wywołujący gorące emocje i skrajne oceny: od bezkrytycznej dumy posiadaczy "złotej wolności" po równie bezkrytyczne potępienie przynajmniej części potomnych.

Autorka książki stara się unikać ocen, podejmuje natomiast próbę zrozumienia, czym owa wolność była. Stara się wyjaśnić, co uznawano za jej fundamenty, gdzie szukano jej źródeł, co stanowić mogło dla niej zagrożenie, jak widziano prawa i obowiązki członka wolnej społeczności. Autorka zadaje także pytania, jak polska wizja wolności zmieniała się z upływem czasu oraz czy wiek XVIII i idee oświecenia stanowiły przełom w polskim myśleniu o niej. Nie traktuje przedmiotu swojej analizy jak sarmackiej osobliwości, ale ukazuje go na tle myśli europejskiej, pokazując, że polskie rozumienie wolności wpisywało się we wspólną dla całego kontynentu tradycję myślenia o państwie, społeczeństwie i jego swobodach.


Anna Grześkowiak-Krwawicz historyk, docent w Instytucie Badań Literackich PAN. Przedmiotem jej zainteresowań badawczych jest staropolska myśl polityczna, osiemnastowieczna literatura polityczna, a także szeroko rozumiana kultura oświecenia. Wydała na ten temat kilka książek oraz kilkadziesiąt artykułów publikowanych w kraju i za granicą. Współzałożycielka, a obecnie wiceprezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem XVIII, członek Komitetu Wykonawczego International Society for Eigteenth Century Studies.


[Słowo/obraz terytoria, 2006]