Ile razy w życiu naszła was myśl, że gdybyście mieli jeszcze jedną szansę, to wykorzystalibyście swoje życie znacznie lepiej, nie popełnilibyście tragicznych w skutkach błędów, wszystko potoczyłoby się inaczej? To samo tyczy się znajomości przyszłości. Jak udane interesy można by ubić, gdyby się wiedziało, w które firmy opłaca się zainwestować, a które nie mają szans i zbankrutują!

Jeff dostał taką szansę. Ma czterdzieści parę lat, pracę bez perspektyw i małżeństwo, które na dobrą sprawę już się skończyło. Pewnego dnia doznaje straszliwego bólu w klatce piersiowej i budzi się dwadzieścia parę lat wcześniej, znów jest studentem, a całe życie przed nim. Szybko dorabia się ogromnego majątku na zakładach sportowych. Jednak okazuje się, że pieniądze szczęścia nie dają... Podczas kolejnych powtórzeń swojego życia (było ich znacznie więcej niż jedno, każde zakończone dokładnie tego samego dnia, w taki sam sposób) próbuje żyć na różne sposoby, poszukuje prawdziwego szczęścia.

Jeff początkowo samotnie, a później z inną powtórkowiczką – Pamelą, stara się odkryć prawdę o mechanizmie, który sprawia, że raz po raz przeżywają swoje życie. To, co początkowo wydawało się błogosławieństwem – wieczne życie, znajomość przyszłości, szansa na niepopełnianie błędów – staje się powoli przekleństwem. Wpadają w błędne koło, patrzą, jak ich bliscy, a przede wszystkim dzieci, umierają lub znikają po kolejnym wskrzeszeniu. Staje się to dla nich nie do wytrzymania. Popadają w desperację, chwytają się coraz dziwniejszych metod, co na przykład doprowadza w jednej z powtórek niemalże do wojny atomowej. Tu warto zaznaczyć pewną nielogiczność – w jednej powtórce Jeff odkrywa, że nie może zmienić dziejów świata, a w innej niemalże całkowicie zmienia przebieg wydarzeń.

Książka została wydana w serii Salamandra, która raczej się z fantastyką nie kojarzy. Zabrałem się do lektury przekonany, że będę czytał jakąś „normalną” powieść, gdyż jako taka została mi polecona. Co prawda opis z tyłu okładki sugerował elementy fantastyczne, ale nie za bardzo się tym przejmowałem. Dopiero po skończeniu książki postanowiłem poszukać nieco informacji o niej. Ku mojemu zdziwieniu odkryłem, że zdobyła World Fantasy Award w 1988 roku. Czy zatem powinno się rozpatrywać „Powtórkę” jako fantastykę, czy też raczej jako dzieło mainstreamowe? Ciężkie pytanie; zapewne sporo zależy od nastawienia przed lekturą. To dowodzi, że wszelkie podziały są dosyć sztuczne, a granice płynne. Poza wielokrotnym ponownym przeżywaniem życia przez Jeffa nie ma tu licznych elementów fantastycznych, a książka powinna być chyba raczej rozpatrywana w kategoriach powieści obyczajowej. Niemniej uważam, że powyższe akademickie rozważania są bezcelowe, bo w końcowym rozrachunku nie liczą się klasyfikacje, a to, czy książka się podoba. W moim przypadku właśnie tak było.

„Powtórka” jest powieścią napisaną bardzo sprawnie, trzyma w napięciu. Częste zmiany nastroju powodują, że fabuła wydaje się dynamiczna. Autor nie zanudza czytelnika kolejnymi opisami lat siedemdziesiątych, ale za każdym razem wyłapuje to, co najważniejsze. Skupia się na przeżyciach bohatera, jego odczuciach. Poznajemy frustrację, dylematy i uczucia Jeffa towarzyszące mu podczas każdej z powtórek. Jest to powieść o poszukiwaniu szczęścia, ale także o cierpieniu. Właśnie tego bohaterowie doświadczają przez większość czasu. Cały czas pamiętają swoje wszystkie poprzednie życia, miłości i porażki.

Powieść Grimwooda wywarła na mnie naprawdę spore wrażenie. Pod przykrywką nieco banalnej fabuły kryje się miejscami zabawna, a miejscami przygnębiająca prawda o ludzkim życiu. Zwykle jesteśmy z niego niezadowoleni, chcielibyśmy coś zmienić, ale wcale nie jest powiedziane, że wprowadzone zmiany poprawiłyby nasz los. Człowiek będzie szczęśliwy, gdy zaakceptuje swoje życie takim, jakim jest. Nie chodzi o obojętność, ale dostrzeganie rzeczy małych, lecz wartościowych. Połączenie zgrabnej i interesującej fabuły, lekkiego pióra i możliwości refleksji powoduje, że „Powtórka” jest pozycją naprawdę wartą przeczytania przez każdego.

Ocena: 8,5/10