Fritz Bau­er ‒ czło­wiek któ­ry nie po­zwo­lił Niem­com za­po­mnieć o prze­szło­ści

Pra­cu­jąc w wy­mia­rze spra­wie­dli­wo­ści ro­dzą­cej się Nie­miec­kiej Re­pu­bli­ki Fe­de­ral­nej, pro­ku­ra­tor Fritz Bau­er sta­rał się być gło­sem jej su­mie­nia. Wię­zień obo­zów, zbie­gły żyd, któ­ry w 1949 r. po­wró­cił do Nie­miec, by ob­jąć sta­no­wi­sko pro­ku­ra­to­ra ge­ne­ral­ne­go He­sji we Frank­fur­cie nad Me­nem.

Za jego spra­wą zre­ha­bi­li­to­wa­no uczest­ni­ków za­ma­chu na Hi­tle­ra z 20 lip­ca 1944 r., a Trze­cia Rze­sza ofi­cjal­nie zo­sta­ła uzna­na przez sąd za "pań­stwo bez­pra­wia". To Bau­er prze­ka­zał izra­el­skie­mu Mo­sa­do­wi trop, któ­ry do­pro­wa­dził do po­rwa­nia i osą­dze­nia Adol­fa Eich­man­na. Ogrom­ny był tak­że jego wkład w prze­pro­wa­dzo­ny w la­tach 60. we Frank­fur­cie pro­ces zbrod­nia­rzy SS z KL Au­schwitz-Bir­ke­nau.

Dzia­ła­jąc w po­wo­jen­nej, a więc po­zor­nie sprzy­ja­ją­cej rze­czy­wi­sto­ści, Fritz Bau­er czę­sto na­tra­fiał na nie­chęć czy wręcz sprze­ciw ko­le­gów, ma­ją­cych nie­rzad­ko nie­ja­sną prze­szłość uwi­kła­ną w na­ro­do­wy so­cja­lizm. Rów­nież pań­stwo nie­miec­kie sta­ra­ło się uni­kać roz­li­cza­nia z udzia­łu w zbrod­niach nazistow­skich. Dla­te­go Bau­er nie ufał jego or­ga­nom.

Stąd też o więk­szo­ści jego do­ko­nań do­wie­dzie­li­śmy się do­pie­ro po jego śmier­ci. Śmier­ci na­der ta­jem­ni­czej. Kim tak na­praw­dę był ten osa­mot­nio­ny wo­jow­nik o praw­dę?


Ro­nen Ste­in­ke ‒ tak­że praw­nik, a za­ra­zem dzien­ni­karz ‒ za­ry­so­wu­je hi­sto­rię czło­wie­ka, któ­ry po woj­nie ata­ko­wa­ny był w NRF jak nikt inny. Ko­rzy­sta­jąc z nie­pu­bli­ko­wa­nych wcze­śniej źró­deł, od­twa­rza dzie­je wiel­kie­go praw­ni­ka i hu­ma­ni­sty, któ­re­go oso­bi­ste losy sta­ły się spra­wą po­li­tycz­ną. Spi­su­je bio­gra­fię nie­miec­kie­go Żyda, któ­ry cu­dem unik­nął na­zi­stow­skich prze­śla­do­wań, po to by przy­wra­cać ele­men­tar­ne po­czu­cie spra­wie­dli­wo­ści.


"Gdy opusz­czam moje biu­ro, wkra­czam na wro­gie te­ry­to­rium".

Fritz Bau­er

[Replika, 2017]