W zen nie chodzi o żadną sutrę, o żadną teorię na temat prawdy, w sensie weryfikacji czegoś, tylko chodzi o bezpośrednie doświadczenie rzeczywistości. Kropka. Zen jest przekazywany z serca do serca, a nie poprzez zdobycie wiedzy i zdanie końcowego egzaminu z tej wiedzy. Uznaje się doświadczenie, to wszystko. Ale to doświadczenie nie jest buddyjskie.

Ono jest uniwersalne.

Tak, o ile doświadczana rzeczywistość nie jest mylona ze sposobami jej doznawania, osądzania jej. [...] W naszej linii chodzi tylko o bezpośrednie doświadczanie rzeczywistości. Nie musimy w tym celu zgolić sobie głowy, nie musimy ubierać się jak w Chinach na pomarańczowo, czy jak w Japonii na czarno, a gdzie indziej na szaro. Nie musimy robić masy różnych rzeczy.

Jakikolwiek moment, w którym się znajdujemy, w jakiejkolwiek sytuacji jesteśmy, jest ona bezpośrednią manifestacją rzeczywistości - w każdej chwili, kiedy możemy to sobie uświadomić. Można powiedzieć, że poprzez pewnego rodzaju treningi ćwiczymy tę świadomość. Trening zen jest wynikiem, a nie metodą służącą temu, żeby coś uzyskać. To jest ważne. Można sobie siedzieć do zakichanej śmierci i nic, bo siedzenie nie jest wehikułem prowadzącym do czegoś, tylko jest już samym bytem, i być może praktykant w którymś momencie to sobie uświadomi. Może wzrośnie prawdopodobieństwo, że się kapniesz, o co chodzi. Nie doprowadzi cię to do celu, bo przez cały czas jesteś u celu. [...] Wgląd w rzeczywistość jest fundamentalny, nie może być zawłaszczony przez jakąś grupę osób, tę czy inną religię, czy nurt duchowy. Po prostu Rzeczywistość cały czas Jest*.

---
* Aleksander Poraj, "Rozmowa z Aleksandrem Porajem", w: Manana Chyb, "Czas przebudzeń: 12 podróży do wolności", Wyd. Barbelo, 2015, s. 261-262.