Sednem wojny jest bitwa. Nie ma jednak żadnej żelaznej formuły, która pozwalałaby ją wygrać. Wielkie, doskonale uzbrojone armie nieraz ponosiły klęskę. O zwycięstwie nie zawsze rozstrzygała siła ognia, talent dowódcy czy odwaga żołnierzy. Los wielu bitew przesądziły czynniki nieprzewidywalne: inteligencja lub jej brak, nieoczekiwana brawura jednego człowieka, czyjaś niekompetencja, a czasem kaprys pogody. Przypadek. W terminologii militarnej zjawisko to ma swoją nazwę: czynnik zwrotny.

– Drewniany koń, Troja 1148 p.n.e.
– Bosonogi motłoch, Azincourt 25 października 1415
– Garść gwoździ, Waterloo 18 czerwca 1815
– Czwarty rozkaz, Bałakława 25 października 1854
– Policzek, Tannenberg 28 sierpnia 1914
– Tajemnica Sorgego, Moskwa 6 grudnia 1941
– Śmierć jednego człowieka, Wietnam 1968
– Czynnik Zero, Zatoka Perska 17 stycznia 1991

Fascynująca książka odsłania nieznane fakty o tych i innych bitwach na przestrzeni dziejów, i pokazuje, że wojna bywa często domeną chaosu i nieprzewidywalności. I że czynnikiem decydującym był, i będzie w każdej wojnie, czynnik ludzki.


Erik Durschmied był przez wiele lat korespondentem wojennym BBC i CBS. Relacjonował walki w Wietnamie, Iranie, Iraku, Belfaście, Bejrucie, Chile, na Kubie i w Afganistanie. Przeprowadzał wywiady z Johnem Kennedym, Salvadorem Allende, Dawidem Ben Gurionem, Saddamem Husajnem. Był operatorem, reżyserem i producentem unikatowych filmów dokumentujących wydarzenia na Kubie, w Chinach, Wietnamie, Kambodży i Afganistanie. W ostatnich latach wykładał historię wojskowości, m.in. w Akademii Wojskowej Stanów Zjednoczonych w West Point.

Jest laureatem wielu nagród i autorem bestsellerów przetłumaczonych na 25 języków (m.in. "Jak pogoda zmieniała losy wojen i świata", "Najsłynniejsze rewolucje i zamachy stanu").

[Amber, 2018]