Akcja powieści obejmuje ostatnie lata życia i panowania króla Zygmunta Augusta. Był to ostatni monarcha z dynastii Jagiellonów. Powieść rozpoczyna się przybyciem do Krakowa kilkunastoletniego pacholęcia. Chlopak przedstawia się jako Maciek Skowronek i wkrótce zostaje żakiem krakowskim. Faktycznie jednak nazywa się zupełnie inaczej. Kim jest i czemu ukrywa prawdziwe pochodzenie? Tajemniczy ludzie już od pierwszych dni pobytu usiłują się go pozbyć. Kim oni są i dlaczego tak bardzo nastają na jego żywot? Kim są równie tajemnicze osoby stające w obronie prześladowanego Maćka i dlaczego to robią?

W tym samym czasie na dalekim Podolu pewna owdowiała księżna musi walczyć o odzyskanie majątku i odnalezienie zaginionego dziecięcia. Jej przeciwnikiem jest szwagier - potężny magnat kresowy, człowiek podstępny i bezwzględny, który nie cofnie się przed niczym, aby dojść do zamierzonego celu. Co jest przyczyną waśni rodzinnej? I jaka wspólna tajemnica przeszłości łączy wyżej wymienionych bohaterów?

Nie udzielę odpowiedzi na wyżej postawione pytania, nie chcąc pozbawiać czytelnika przyjemności lektury "Zygmuntowskich czasów".

Losy bohaterów stanowią jednocześnie pretekst do ukazania w powieści panoramy społeczno-obyczajowej Państwa Polskiego ostatnich lat panowania Zygmunta Augusta. Czytelnik obserwuje życie i obyczaje dworu króla Zygmunta. Ponadto dwory magnackie, środowisko uniwersytetu krakowskiego, życie mieszczan, kupców, żaków krakowskich, środowisk naukowych stolicy, także duchowieństwa (wyższego i niższego), magów, alchemików, członków bractw żebraczych. Obserwuje też czytelnik postępującą reformację i stosunek do tych nowych prądów religijnych różnych warstw społecznych. Ponadto zarysowana została problematyka życia szlachty kresowej i jej walk z najazdami tatarskimi na południowo-wschodnich pograniczach Państwa Polskiego.

We fragmencie powieści autor przedstawił życie i stosunki panujące na dworze królewskim Zygmunta Augusta dożywającego ostatnich miesięcy w Knyszynie na Podlasiu. Król otoczony jest zgrają pochlebców, kobiet, czarownic, karierowiczów, ludzi chciwych, podłych i zepsutych moralnie, w jak najpodlejszy sposób wykorzystujących monarchę do własnych celów. Ponadto król jest zupełnie oderwany od spraw publicznych, szuka pocieszenia w ramionach coraz nowych miłośnic. Opis ten jest naprawdę smutny i przygnębiający.

Pragnę polecić czytelnikom "Zygmuntowskie czasy". Moim zdaniem, jest to jedna z najlepszych powieści J.I. Kraszewskiego. Doskonale zarysowane tło społeczno-obyczajowe "zygmuntowskich czasów" plus szybka i pełna napięcia akcja - te czynniki decydują o atrakcyjności książki. Dla miłośników twórczości "Bolesławity" lektura obowiązkowa, dla pozostałych fanów powieści historycznej ciekawa i doskonała lektura, trzymająca w napięciu niemal od pierwszej do ostatniej strony.

Zapraszam do czytania, bowiem naprawdę warto.