(Czytatka zdradza co nieco.)

Generalnie autor na 3 - choć umiem sobie wyobrazić, że wprowadził do polskiej literatury coś nowego. Kilka wierszyków na 4. Edit: przeczytałam wybór "Chory kotek i inne wiersze", na 5. Może właśnie wyjątkowo lepiej zrobiłam, sięgając po wybór (best of all?) w fajnym wydaniu ze skromnymi obrazkami - do tej pory rzucałam się hurtowo na zbiory dostępne online. Utrzymuję rozbieżność ocen twórczości.

"Pan kotek był chory i leżał w łóżeczku,
I przyszedł kot doktór: «Jak się masz koteczku!».
«Źle bardzo...» i łapkę wyciągnął do niego.
Wziął za puls pan doktór poważnie chorego,
I dziwy mu śpiewa: «Zanadto się jadło,
Co gorsza, nie myszki, lecz szynki i sadło;
Źle bardzo... gorączka! źle bardzo koteczku!
Oj długo ty, długo poleżysz w łóżeczku,
I nic jeść nie będziesz, kleiczek i basta:
Broń Boże kiełbaski, słoninki lub ciasta!».
«A myszki nie można? zapyta koteczek,
Lub z ptaszka małego choć parę udeczek?».
«Broń Boże! pijawki i dyjeta ścisła!
Od tego pomyślność w leczeniu zawisła».
I leżał koteczek; kiełbaski i kiszki
Nietknięte, z daleka pachniały mu myszki.
Patrzcie, jak złe łakomstwo! kotek przebrał miarę;
Musiał więc nieboraczek srogą ponieść karę:
Tak się i z wami, dziateczki, stać może;
Od łakomstwa strzeż was Boże!"
-> "Chory kotek".

"Raz swawolny Tadeuszek
Nawsadzał w flaszkę muszek,
A nie chcąc ich morzyć głodem,
Ponarzucał chleba z miodem.
Widząc to ojciec przyniósł mu piernika
I nic nie mówiąc, drzwi na klucz zamyka.
Zaczął się prosić, płakał Tadeuszek,
A ojciec na to: «Nie więź biednych muszek».
Siedział dzień cały. To go nauczyło:
Nie czyń drugiemu, co tobie niemiło."
-> "Tadeuszek".

"Zamiast kwiatów, zamiast wstążki
Kupowała Wandzia książki,
Ale żadnej nie czytała;
Ot tak tylko, byle miała.
Na to matka jej powiada:
«Książka w szafie nic nie nada;
Pszczółka z kwiatów miodek chwyta,
Kto ma książki, niech je czyta»."
-> "Wandzia".

"Piał kogucik: kukuryku!
Wstawaj rano, mój chłopczyku! -
A chłopczyk się ze snu budzi,
Patrzy... dużo chodzi ludzi;
Więc się szybko zrywa z łóżka,
By nie uszedł za leniuszka,
I rzekł: «Za twe kukuryku,
Dziękuję ci, koguciku»."
-> "Kukuryku".

"«Kochany koteczku! Godzien jesteś burki,
Że mnie zadrapałeś ostrymi pazurki.
To bardzo niepięknie kaleczyć drugiego;
Popraw się, koteczku, nie rób więcej tego!».
Na to kotek odpowie: «Ułóżmy się z sobą -
Obchodź się ze mną grzecznie, to ja będę z tobą»."
-> "Zgoda".

"Gdy nadejdzie mroźna zima,
Biedny ptaszek nieraz w głodzie;
Bo na polu kłosów niema,
Pusto w sadach i w ogrodzie.
W takiej tedy porze roku,
Wróbelek biedny, zgłodniały
Usiadł na żłobie nieśmiały,
Gdzie konik miał dość obroku.
Gościnne zwierzę chętnie się podziela,
I pozyskuje w ptaszku przyjaciela.
A ten przyjaciel był wierny i stały.
Kiedy nadeszły upały,
Muchy bardzo dokuczały,
Czynnie oganiał konika.
Z dobroci wdzięczność wynika."
-> "Wdzięczność".

"«Zaszyj dziurkę, póki mała» -
Mama Zosię przestrzegała.
Ale Zosia, niezbyt skora,
Odwlekała do wieczora.
Z dziurki dziura się zrobiła.
A choć Zosia i zaszyła,
Popsuła się suknia cała.
Źle, że matki nie słuchała."
-> "Zaradź złemu zawczasu".

"- Siostrzyczko! Na dwoje
jabłuszko rozkroję,
połowę ci dam.

- Znam twoje serduszko,
lecz małe jabłuszko
zjedz, braciszku, sam.

- O, tego nie zrobię,
ja muszę dać tobie...
Piękny byłbym brat!
Cóż by powiedziano,
gdyby też wiedziano,
żem sam jabłko zjadł."
-> "Dobry braciszek".

"Ja to światło rozniecam, rzecze raz krzesiwo,
Na to krzemień: Jako żywo!
Ze mnie światło bierze życie!
Hubka odpowie: Oba się mylicie,
Znikłaby w chwili wasza iskra mała,
Gdybym ja jej nie wstrzymała.
Na to rzekł człowiek pokiwawszy głową:
Wszystkiem jesteście razem, a niczem cząstkowo,
Niczem krzemień bez hubki, hubka bez krzesiwa,
Wspólną waszą pomocą światło się rozsiewa."
-> "Krzesiwo, krzemień i hubka".

"Nadęta siedząc szyszka na wyniosłej sośnie
drwiła sobie raz z grzyba, że tak nisko rośnie.
Wiatr wionął, szyszka spadła i rzekła w pokorze:
«Czym kto wyżej wzniesiony, łatwiej upaść może».
Gdy nas losu igrzysko zrobiło wielkiemi
nie gardźmy biednym grzybem rosnącym przy ziemi."
-> "Szyszka i grzyb".

"Ślęczał rybak przez dzień cały,
Złapał mu się karaś mały. -
«Ej - przemówił do rybaka -
Na cóż się zda rybka taka?
Puść mię lepiej, puść mię w wodę;
Gdy upłyną lata młode,
Jak dorosnę smaczny będę,
Sam ci na wędce osiędę». -
«O nic z tego - rybak powie -
Mam ja przecież rozum w głowie;
Kto na przyszłość los odkłada
A porzuca co posiada;
Ten częstokroć się omyli:
Korzystajmy, bracie, z chwili.»"
-> "Rybak i rybka".

"«Wynieś mię w powietrzne szlaki,
Raz do orła żółw powiedział,
Prawdziwie, aż zazdroszczę, jak latają ptaki;
Raz już z ziemią zrobię przedział».
«Ale, mój bracie - orzeł mu odpowie,
Co też u ciebie w głowie?
Ty chciałbyś się z ptactwem bratać?
Chodzić nie umiesz, a chciałbyś już latać».
Nadaremne napomnienia,
Nic chęci żółwia nie zmienia.
Więc go orzeł bierze w szpony,
Już w powietrzu zawieszony;
Coraz wyżej się z nim wzbija,
Już obłoki nawet mija,
I tak wyniósł go wysoko,
Że nie dojrzy ludzkie oko.
Żółw się cieszy z tej podróży,
Chciałby jeszcze bujać dłużej;
Ale orzeł puszcza nagle,
Zniknęły powietrzne żagle,
I tak to zwierzę zuchwałe
Ginie rozbite o skałę."
-> "Orzeł i żółw".

"W poobiedniej godzinie
Zachciało się spać dziecinie,
A trzeba zważać i na to,
Że to skwarne było lato.
Co się zdrzemnie, to jej muszka
Brzęknie głośno koło uszka,
A inna znowu swawolnie
Ostrem ją żądełkiem kolnie.
Moje muszki! rzecze dziecię,
Dlaczegoż wy mnie budzicie?
Ja leżę spokojnie sobie,
I nic złego wam nie robię.
MUSZKA
W nocy, kto chce, spać może,
Nie przeszkadzamy w tej porze;
We dnie każdy ma być czynny,
I dzieci spać nie powinny."
-> "Dziecię i muszki".

"Już słoneczko zapada
Gdzieś za góry, za rzeczki,
Ledwie do nas nie gada:
«Idźcie już spać, dziateczki».

Były skoki i śpiewy,
Była praca, nauka;
Kto odpocznie, szczęśliwy!
I ptak gniazda już szuka.

Wieje wietrzyk chłodnawy,
Nie zabrzęczy już muszka,
Skończyły się zabawy,
Dalej, dzieci! do łóżka!"
-> "Pieśń wieczorna".

"Dla szczęścia naszego
Pan Bóg nas utworzył;
Ale trosk i cierpień
Sam człowiek dołożył.

Płaczemy, płaczemy,
Żeśmy nieszczęśliwi;
A kruki powietrzne
Pan Bóg jednak żywi.

On zasiewy nasze
Z ziemi wyprowadza;
Czy mokro, czy sucho:
On temu zaradza.

On w śliczne sukienki
Polne kwiatki zdobi:
Czego żadnem złotem
Żaden król nie zrobi.

My się turbujemy,
Krążymy w obłędzie:
A może też jutro
Już tu nas nie będzie.

Nie żyjmy dla jutra,
Precz myśl kłopotliwa,
I każdy już dzisiaj
Niech szczęścia używa."
-> "Słodycz życia".

Bajki i powieści (Jachowicz Stanisław)
Bajki i powiastki (Jachowicz Stanisław)
Bajki i powiastki w ilustrowanej edycyi (Jachowicz Stanisław)
Chory kotek (Jachowicz Stanisław)
Chory kotek; Tadeuszek; Natalcia i lalka; Kukuryku (Jachowicz Stanisław)
Chory kotek i inne wiersze (Jachowicz Stanisław)
Śpiewy dla dzieci (Jachowicz Stanisław)
Nowe śpiewy dla dzieci (Jachowicz Stanisław)
Upominek z prac Stanisława Jachowicza: Bajki, nauczki, opisy, powiastki i różne wierszyki (Jachowicz Stanisław)
Bajki dla niedźwiadków (antologia; Wawiłow Danuta, Janczarski Czesław, Strzałkowska Małgorzata i inni)
Bajki, powiastki, bajeczki (antologia; Fredro Aleksander, Jachowicz Stanisław, Krasicki Ignacy i inni)
Wielka księga wierszy (antologia; Tuwim Julian, Konopnicka Maria, Fredro Aleksander i inni)
Małpa w kąpieli i inne wiersze… (antologia; Fredro Aleksander, Konopnicka Maria, Kraszewski Józef Ignacy (pseud. Bolesławita Bogdan, Bolesławita B.) i inni)
Wiersze dla dzieci [Greg] (antologia; Bełza Władysław, Fredro Aleksander, Jachowicz Stanisław i inni)
Wiersze dla dzieci [Zielona Sowa] (antologia; Fredro Aleksander, Jachowicz Stanisław, Konopnicka Maria i inni)
Wiersze i wierszyki: Ponad 60 wierszy dla dzieci [Wilga] (antologia; Brzechwa Jan (właśc. Lesman Jan Wiktor), Czechowicz Józef, Fredro Aleksander i inni)
Poeci dla dzieci (antologia; Bełza Władysław, Birkenmajer Józef, Brzechwa Jan (właśc. Lesman Jan Wiktor) i inni)
Polscy poeci dzieciom (antologia; Mickiewicz Adam, Fredro Aleksander, Brzechwa Jan (właśc. Lesman Jan Wiktor) i inni)
Klasycy dzieciom (antologia; Krasicki Ignacy, Mickiewicz Adam, Słowacki Juliusz i inni)
Wiersze dla najmłodszych (antologia; Tuwim Julian, Konopnicka Maria, Jachowicz Stanisław i inni)
Ulubione wierszyki trzylatka (antologia; < autor nieznany / anonimowy >, Tuwim Julian, Jachowicz Stanisław i inni)
Ulubione wierszyki czterolatka (antologia; < autor nieznany / anonimowy >, Tuwim Julian, Konopnicka Maria i inni)
Ulubione wierszyki pięciolatka (antologia; Bełza Władysław, Konopnicka Maria, Krasicki Ignacy i inni)
Choinkowe wierszyki (antologia; Bechlerowa Helena, Broniewski Władysław, Chotomska Wanda i inni)
Zaczarowane Boże Narodzenie (antologia; Konopnicka Maria, Wygonik-Barzyk Edyta, Jachowicz Stanisław i inni)