Aby świat ten zrozumieć, chyba nie z niego patrzeć potrzeba na sprawy ludzkie i losy, przecież wierzyć musimy, iż to, co się dzieje, sprawiedliwym i dobrym być musi*.

– Błogosławione niech będzie imię pańskie i wszystko, co z wyroków bożych na nas przychodzi, albowiem człowiek nigdy nie wie, czym się ma smucić, a z czego cieszyć, czego pragnąć, od czego uciekać, a Bóg tych, co mu ufają, losami kieruje ku dobremu końcowi.
Tegom ja w ciągu całego doświadczył żywota, a przekonałem się, że to, czegom się lękał, wyszło mi na korzyść, a czegom się dobijał, na szkodę. Ludzkie sądy płytkie są albo nie widzą, tylko jedną stronę wszechrzeczy**.

Gdy po tylu ubiegłych latach myśl moja sięga w dawniejsze czasy młodości, przebiega wypadki i ludzi, na jakich się w życiu natrafiało i ocierało o nich, zaprawdę naówczas dopiero człowiek przeżyte a tak szybko upłynione dziesiątki oblicza i czuje, jaką przestrzeń ma poza sobą [...]
Król a pan nasz Kaźmirz miał do zwalczenia i przezwyciężenia tak wiele przeciwności, a przetrwał je i pokonał tak szczęśliwie, iż dziwować się potrzeba sile i wytrwałości jego, od trudnych panowania początków, aż do dni ostatnich. Zazdroszczą monarchom szczęścia ich, a nie wiedzą tego, że oni pracy i troski więcej mają od niejednego wyrobnika, odpoczynku zaś nigdy, a wdzięczności dopiero doczekają się po śmierci chyba***.


---
* Józef Ignacy Kraszewski, "Jaszka Orfanem zwanego żywota i spraw pamiętnik", Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1971, s. 7-8.
** Tamże, s. 155.
*** Tamże, s. 307.