Książka odpowiada na pytanie: Jakim pisarzem i poetą był autor „Kroniki polskiej”, zwany Gallem Anonimem? W 1905 r. Wilhelm Meyer odkrył, iż Gall Anonim posługiwał się prozą rytmiczną (cursusem), która była dość zbliżona do stylu ówczesnych dokumentów papieskich. Przez dziesiątki lat sądzono, że proza ta narodziła się w kancelarii papieskiej w 1088 r. W 1975 r. Tore Janson nieco skorygował ten pogląd – proza ta miała powstać kilka dziesięcioleci wcześniej, około połowy XI w. w szkołach retorycznych w północnej Italii.

Autor niniejszej pracy chciał początkowo tylko odpowiedzieć na pytanie, jak powszechny był ten styl, od momentu jego narodzin aż po czasy Galla, czyli do początków XII w. Podczas prac nad rytmiką Galla Anonima, nieoczekiwanie wpadł na pomysł, jak skonstruować pierwszy i jedyny na świecie program komputerowy do poszukiwania prozy rytmicznej, charakterystycznej dla Galla. Programem tym zbadał ok. 900 tys. stron tekstów łacińskich. Okazało się, ku największemu zdumieniu samego Autora, iż styl, którym pisał Gall, narodził się nie w połowie XI w., ale już na początku IV w., w czasach Konstantyna Wielkiego! Było to przekreślenie niemal wszystkich dotychczasowych ustaleń o dziejach prozy rytmicznej.

W drugiej części pracy Autor szczególną uwagę poświęcił wersom poetyckim zachowanym w „Kronice polskiej”. Przedmiotem badań stało się wiele dotychczas niewyjaśnionych zagadnień w dziejach poezji. Analiza utworów rytmicznych w „Kronice polskiej” nie pozostawia wątpliwości, iż Gall był wybitnym poetą. Utwory Galla – napisane nienagannie pod względem formalnym – przewyższają podobne wiersze współczesnych mu poetów swoją lekkością, pomysłowością oraz bogactwem form retorycznych. Wiersze jego wykazują duże pokrewieństwo z utworami wybitnych francuskich poetów tej epoki – Hilarego z Orleanu i Piotra Abelarda.


Prof. dr hab. Tomasz Jasiński jest historykiem-mediewistą, badaczem średniowiecznych dziejów Europy Środkowej. Opublikował sto kilkadziesiąt publikacji, w tym kilkanaście książek. Od dwudziestu lat kieruje Zakładem Źródłoznawstwa i Nauk Pomocniczych Historii w Instytucie Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od 2007 r. kieruje Biblioteką Kórnicką PAN.

Badania naukowe Tomasza Jasińskiego koncentrują się wokół źródłoznawstwa, literaturoznawstwa, edytorstwa oraz dziejów Europy Środkowej w średniowieczu. W 2010 r. za rozprawę „O pochodzeniu Galla Anonima” otrzymał Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za wybitne osiągnięcia naukowe. W 2013 r. Prezes Polskiej Akademii Nauk przyznał mu nagrodę za opracowanie koncepcyjne i określenie założeń logicznych pierwszego na świecie programu komputerowego do badania rytmiki akcentowej prozy łacińskiej, a także za przeprowadzenie badań za pomocą tego programu. Od 2005 r. za pomocą programów komputerowych i tradycyjnych metod prowadzi badania nad „Kroniką polską” Galla Anonima. Jego zainteresowania koncentrują się wokół prozy rytmicznej i poezji Galla.

[Wydawnictwo Avalon, 2016]