Rzeczpospolita, 1763 r.; zbliża się kres panowania dynastii saskiej. Umiera ostatni Sas na polskim tronie - August III. Pojawia się konieczność wyboru nowego monarchy. Rozpoczyna się rywalizacja pomiędzy obozem Czartoryskich a hetmanem wielkim koronnym Janem Klemensem Branickim. Szczególnie temu ostatniemu - żyjącemu w przepychu w swoim olbrzymim pałacu w Białymstoku - marzy się korona królewska. Hetman rozpoczyna starania o urzeczywistnienie marzeń. Z jakim skutkiem?

Tymczasem w skromnym majątku w położonej niedaleko Choroszczy mieszka uboga ziemianka Beata, niedawno owdowiała. Po wielu latach nauki powraca jej syn, Teodor. Wkrótce los zetknie go z hetmanem Branickim, który będzie chciał go wykorzystać do pracy na rzecz swojego stronnictwa. Okazuje się jednak, iż dumnego magnata i panią Beatę łączy pewna tajemnica z przeszłości. Jakie dawne grzechy ma Jan Klemens Branicki na sumieniu?

W powieści "Grzechy hetmańskie" w tle losów wymienionych wyżej bohaterów obserwujemy sytuację Rzeczypospolitej po śmierci ostatniego monarchy saskiego na polskim tronie. Widzimy przygotowania do elekcji, walki koterii magnackich, pozyskiwanie stronników, dążenie do zawładnięcia opustoszałym tronem. Kraszewski barwnie opisuje życie i zwyczaje polskiej szlachty i magnaterii tego okresu, jej kulturę polityczną. Także obyczajowość tych warstw społecznych. I używa w tym celu barwnego, ciekawego i łatwego do zrozumienia języka.

Powieść, chociaż nie należy do wybitnych dzieł Kraszewskiego, reprezentuje przyzwoity poziom pisarski. Zapraszam do lektury.