Książka: Półbrat

Roland Barthes uważał, że jeśli czyta się każdą książkę tylko jeden raz, to jakby się nie przeczytało żadnej. Trudno się z nim nie zgodzić, zwłaszcza w przypadku takich pozycji, jak „Półbrat” Larsa Saabye Christensena. Pierwsza lektura, ukierunkowana głównie na śledzenie fabuły, z pewnością nie pozwoli na należyte skupienie się na innych elementach struktury monumentalnej sagi, jej rozbudowanej symbolice, hipnotyzującym języku, głównych motywach i kluczach interpretacyjnych. Misterna konstrukcja...

Recenzuje: Aleksandra Urbańczyk „Mundus vult decipi”* Pokój zatopiony w mroku. Trzy kobiety skupione wokół stołu z namaszczeniem czytają list. Warto zwrócić uwagę na ten rekwizyt, gdyż scena w rytmicznych sekwencjach powróci wielokrotnie, w różnych momentach życia bohaterów. Pod stołem mali chłopcy, równie przejęci, starają się nie uronić z lektury ani słowa… Wspomniany epizodzik to najwcześniejsze dziecięce wspomnienie Barnuma Nilsena – genialnego i nie do końca docenianego norwesk...

Literatura nordycka wyróżnia się pewną surowością, chłodem, czasem nawet brutalnością. Odnosi się to nie tylko do treści, lecz również do warstwy organizacyjnej tekstu. Tak też jest u Larsa S. Christensena, jednego z najwybitniejszych pisarzy norweskich. Filmowiec Barnum Nilsen przez całe życie mierzy się z trudną historią swojej rodziny, skomplikowanymi relacjami jej członków i własnym charakterem, w którym pobrzmiewa wpływ starszego brata. Jako dorosły mężczyzna wraca pamięcią do wydarzeń s...

Czytałem, że Norwegowie są obok Duńczyków najszczęśliwszym i najbardziej zadowolonym z życia narodem. Przynajmniej wśród tych, które poddano badaniom. Kilka miejsc dalej znajdują się Szwedzi. Natomiast skandynawska literatura nieszczególnie kojarzy się ze szczęściem, a jej ogólnie przyjętemu wizerunkowi towarzyszą zwykle senna ponurość, surowość, czerwone od mrozu oraz pomarszczone ze starości twarze bohaterów i koniecznie jakiś trup, bo skandynawskie kryminały mają swoje zasady, więc zwłoki mus...

Nieczęsto sięgam dwa razy po tę samą powieść. Nie uważam bynajmniej powtórnej lektury za stratę czasu – nie obawiam się znużenia, zniechęcenia, zobojętnienia, wszystkich tych zgrzytów związanych ze znajomością zakończenia. Przyznam zresztą uczciwie i na wstępie, że gdyby poproszono mnie o sporządzenie czegoś w rodzaju listy czytelniczych strachów, brak fabuły musiałby się zadowolić jedną z ostatnich pozycji. Nie ratuje mnie to jednak przed oporem, który pojawia się, gdy tylko jakiejś książce prz...

Wielowątkowa, mistrzowska formalnie opowieść o magii splatających się ludzkich losów, o wiecznej tęsknocie i oczekiwaniu, o próbach osiągnięcia wewnętrznej harmonii i spełnienia. Historia czterech pokoleń niezwykłej rodziny z Oslo, z fascynującymi sylwetkami kobiet, świetnie uchwyconą obyczajowością i zgrabnie zasugerowanym tłem historycznym, zasługuje na miano wnikliwego studium tragizmu ludzkiej egzystencji. To ogromne puzzle kunsztownie powiązanych ze sobą postaci, wydarzeń i fabuł, pełne literackich i filmowych aluzji, ukrytych symboli i tajemniczych znaków, ani na chwilę nie traci waloru lektury przykuwającej i trzymającej w napięciu.

Każdy z bohaterów książki na swój własny sposób zmaga się z - zasygnalizowanym w tytule - poczuciem niepełności, połowiczności, a jednocześnie dwoistości i rozdarcia. Tajemnicza postać starszego brata, mrocznego fatum, nieustannego punktu odniesienia głównego bohatera, staje się przejmującą metaforą niekompletnych, niedoskonałych, ale desperacko poszukiwanych międzyludzkich więzi.

[Świat Literacki, 2004]