Książka: Ciemno, prawie noc

Wałbrzych w powieści Joanny Bator to miasto przerażające, mroczne, odpychające, przesiąknięte złem najgorszego rodzaju - tym, które za siedzibę obiera sobie ludzkie serca i umysły. Powiedzenie, że jest ono tłem wydarzeń "Ciemno, prawie noc" byłoby sporym błędem; Wałbrzych jest tu bohaterem w zasadzie pierwszoplanowym i niejednokrotnie podczas lektury pojawiają się myśli, czy TO wszystko mogłoby się wydarzyć w innym miejscu. TO dzieje się, trwa, dzień po dniu skleja miasto ohydną, lepką mazią...

Najbardziej znaną powieścią Ladislava Fuksa, najbardziej przeze mnie cenioną i sfilmowaną w dodatku przez Polaków, wprawdzie pod innym tytułem, jest „Śledztwo prowadzi radca Heumann”. Dlaczego o tym piszę przy okazji książki Joanny Bator? Ano dlatego, że w klimacie, rozprawie o sensie dobra i zła, malowaniu obrazów, scenografii i fabuły niby kryminalnej, a naprawdę psychologiczno-obyczajowo-społecznej jej „Ciemno, prawie noc” jest prawie identyczna. To było pierwsze skojarzenie. Ciemne, szare, j...

Wałbrzych, malowniczo położone w Sudetach miasto słynące z bajkowego zamku Książ. Chyba nikt nie spodziewałby się, że to tak popularne wśród turystów miejsce może stać się siedliskiem zła, a zachodzące tam zjawiska będą kryć w sobie niejedną tajemnicę. Okazuje się jednak, że pewnego dnia w mieście zaczynają ginąć dzieci. Rozpływają się we mgle i ani one, ani domniemani porywacze nie dają żadnego znaku życia. Sytuacja intryguje Alicję Tabor, warszawską reporterkę, która postanawia przybyć do Wałb...

Przez ostatnie parę dni znów przebywałem w Wałbrzychu Joanny Bator. Moja poprzednia wizyta w tym mieście, gdy autorka była mi przewodnikiem ("Piaskowa Góra"), należała do niezwykle udanych. To była proza najwyższej jakości - poukładana, dobrze przemyślana, ciekawa, wciągająca. Sięgając po "Ciemno, prawie noc" wiedziałem, że będę miał do czynienia z co najmniej dobrą literaturą. Jednak w gruncie rzeczy zapomniałem już, jak świetną pisarką jest Joanna Bator. Jak potrafi wciągnąć czytelnika w wykre...

Już przy „Piaskowej Górze” odniosłam wrażenie, że autorka w jakiś sposób wybija się z grona współczesnych polskich prozaiczek. Przy „Chmurdalii” była to już bardziej pewność niż wrażenie, a „Ciemno, prawie noc” zdecydowanie utwierdziło mnie w tej opinii. Być może mam nietypowy gust i swoisty sposób oceniania – otóż przekonania o nieprzeciętności pisarza nabieram na przykład, gdy w jego wykonaniu akceptuję coś, co u innych mnie razi lub zgoła uniemożliwia czytanie. Do niemal turpistycznego nat...

Jest ciemno, prawie noc, z różnych zakamarków wychodzą kotojady. Uratować przed nimi mogą tylko kociary. Lubicie koty? Może też jesteście kociarami? A może znacie Kocińską, Kokotę, Ciotkę Podlotek, Babcyjkę, Szkotkę czy Malwę Makotkę? Jeżeli jeszcze nie mieliście okazji, by poznać tajemnicze kociary, zajrzyjcie do książki Joanny Bator „Ciemno, prawie noc”. Właśnie jestem po jej lekturze i nie mogę ochłonąć. Czytałam bardzo długo. Czasami odkładałam z przerażeniem. Jeżeli jeszcze wierzycie w baśn...

Reporterka Alicja Tabor wraca do Wałbrzycha, miasta swojego dzieciństwa. Osiada w pustym poniemieckim domu, z którego przed laty wyruszyła w świat. Dowiaduje się, że od kilku miesięcy w Wałbrzychu znikają dzieci, a mieszkańcy zachowują się dziwnie. Rośnie niezadowolenie, częstsze są akty przemocy wobec zwierząt, w końcu pojawia się prorok, Jan Kołek, do którego w biedaszybie przemówiła wałbrzyska Matka Boska Bolesna. Po jego śmierci grupa zbuntowanych obywateli gromadzi się wokół samozwańczego "syna", Jerzego Łabędzia. Alicja ma zrobić reportaż o zaginionej trójce dzieci, ale jej powrót do Wałbrzycha jest także powrotem do dramatów własnej rodziny: śmierci rodziców, samobójstwa pięknej starszej siostry, zafascynowanej wałbrzyską legendą księżnej Daisy i zamku Książ. Wyjaśnianiu tajemnicy Andżeliki, Patryka i Kalinki towarzyszy więc odkrywanie tajemnic z przeszłości Alicji.

W swojej najnowszej książce Joanna Bator nawiązuje do konwencji powieści gotyckiej. Nie po to jednak, by bawić czytelnika: w tym, co niesamowite, często ukryta jest prawda o nas, której na co dzień nie chcemy pamiętać.

[W.A.B., 2012]

Powieść powitała mnie deszczową melancholią i spokojnym oczekiwaniem, poprowadziła obojętnie naprzód wałbrzyskimi ścieżkami, beznamiętnie snując swoje opowieści, po drodze zaczęła narkotyzować paskudztwem piorącym mózg, żeby na koniec pożegnać mnie na wpół uduszoną ektoplazmą, z dzikim entuzjazmem łapiącą wreszcie haust świeżego powietrza i patrzącą w jaskrawo błękitne niebo, dziękującą niebiosom, że nie mieszkam w Wałbrzychu :). (Swoją drogą, co Zamek Książ ma w sobie, że w każdej powieści z ni...

"Reporterka Alicja Tabor wraca do Wałbrzycha, miasta swojego dzieciństwa. Osiada w pustym poniemieckim domu, z którego przed laty wyruszyła w świat. Dowiaduje się, że od kilku miesięcy w Wałbrzychu znikają dzieci, a mieszkańcy zachowują się dziwnie. Rośnie niezadowolenie, częstsze są akty przemocy wobec zwierząt, w końcu pojawia się prorok, Jan Kołek, do którego przemówiła wałbrzyska Matka Boska Bolesna. Alicja ma zrobić reportaż o zaginionej trójce dzieci, ale jej powrót do Wałbrzycha jest takż...

"Ciemno, prawie noc" Joanny Bator, powieść nagrodzona Nike w 2013, to gorzka pigułka. Otwierają nam się po niej oczy na mroczny świat, który istnieje gdzieś obok nas. Niczym po prochach widzimy zniekształcone, nierealne postacie i dziwne, przerażające zdarzenia. Konwencja bajkowa łagodzi straszliwą prawdę, która podana w realnej postaci byłaby zbyt przerażająca. Tymczasem ten obrzydliwy świat jest blisko. Nawet bardzo, bo choćby w Internecie. W tekst powieści autorka włączyła wypowiedzi z forum ...