Książka: W ogrodzie pamięci

Jedno jest pewne - tę książkę świetnie się czyta. Pod tym względem jest porywająca - podróż przez XX wiek, wraz z rodziną autorki, której to losy były tak bardzo zagmatwane. Terytorialnie ta saga rodzinna obejmuje niemalże pół Europy, członkowie familii pojawiają się raz to w Warszawie, w Paryżu, Holandii, Szwajcarii, ZSRR. Przez wydawałoby się dość beztroskie lata początku wieku autorka prowadzi nas aż do o wiele trudniejszych lat wojny i tego, co bezpośrednio po niej. Opowiada wielowątkową hi...

Nie wiem, jak się zabrać za pisanie na temat tej książki. Czuję się trochę tak, jakbym miała pisać o swojej rodzinie ;). "W ogrodzie pamięci" to wspomnienia autorki dotyczące jej rodziny. Obejmują one prawie 150 lat oraz terytorium połowy świata. Główny wątek dzieje się w Warszawie, ale razem z członkami rodziny podróżujemy również po Polsce, Europie, Azji, Stanach Zjednoczonych. Na okładce książki można znaleźć między innymi informację: "Zasymilowni Żydzi – polscy inteligenci. Pracowic...

"Szukałam zagubionych śladów, odnalazłam uczucia. Przywoływałam Cienie, odpowiedzieli mi Żywi. I tak odnaleźliśmy się znowu w ogrodzie pamięci." Choć nie zawsze się zgadzam z tymi, którzy przyznają Nagrodę Nike, na przykład zirytował mnie brak nagrody dla "Madame" Antoniego Libery, to jestem im wdzięczna za przyznanie przed dwoma laty wyróżnienia dla "W ogrodzie pamięci" Joanny Olczak-Ronikier. Dzięki nim odkryłam przewspaniałą opowieść, tym cudowniejszą, że prawdziwą, niepomiernie czarowną ...

Bohaterami tej "prywatnej" historii z Historią w tle są najbliżsi krewni autorki: babka, rodzeństwo babki, ciotki, wujowie i kuzyni. Zasymilowni Żydzi - polscy inteligenci. Pracowici pozytywiści, którzy za swoje główne zadanie uznali służbę narodowi. Romantyczni szaleńcy, którzy uwierzyli, że można dźwignąć z posad bryłę świata. Jedni i drudzy znaleźli się później w diabelskich trybach totalitaryzmów: komunistycznego i hitlerowskiego.

Tak wnikliwie narysowanych, plastycznych postaci nie znajdziesz dziś, Drogi Czytelniku, w żadnej współczesnej powieści. Najbardziej utalentowany scenarzysta nie stworzyłby równie zaskakujących sytuacji. Tylko życie tak dramatycznie układa i splata ludzkie losy.

Joanna Olczak-Ronikier miała niezwykłą rodzinę. I szczęście, bo jej rodzina pozostawiła mnóstwo przekazów historycznych, notatek, ustnych relacji. Autorka scenariusza serialu teatralnego i filmowego "Z biegiem lat, z biegiem dni" oraz bestsellerów "Piwnica pod Baranami" i "Piotr" dzięki zachowanym źródłom i własnemu talentowi narracyjnemu stworzyła opowieść niezwykłą. Wyłania się z niej cały nasz szalony XX wiek, pełen wielkich nadziei i najgłębszych klęsk.

A także nadziei, jaką niesie pamięć ocalona.

Andrzej Wajda

[Znak, 2006]