Weresaj zadrżał, gdy przypatrzył się gromadce malców. Niewysoki chłopczyk obejmował kikutem ramienia dziewczynkę z czarnymi jamami zamiast oczu. Tuż obok leżało dziecko bez nóg, przypominające wór łachmanów, a dalej cisnęły się do kolan zakonnika piszczące pacholęta.
Dzieci były strasznie okaleczone. Taras z przerażeniem oglądał kikuty rąk i nóg, główki poznaczone głębokimi ranami, szramami od szabel, bliznami po oparzeniach. Niektóre z dziatek miały obcięte uszy, nosy lub palce – widać wraz z rodzicielami wpadły w ręce żołnierzy z chorągwi koronnych – być może nawet oddziałów kniazia Jaremy, mszczących się za rzezie i popalone dwory na Zadnieprzu*.


Jego kompani zginęli straszną śmiercią. Zgodnie z polskim prawem wbito ich na pale. Lecz nawet w godzinie tak okrutnej śmierci nie oszczędzono im dodatkowych męczarni. Taras widział ich wykręcone w górę ręce, obwiązane słomianymi powrósłami zmoczonymi w smole i podpalonymi. Zaglądał w dziury po wywierconych świdrami oczach, wpatrywał się w poobcinane uszy i nosy, pasy skóry zdarte z piersi i pleców, rany po ciosach kindżałem i nadziakiem, strzały sterczące z ramion i żywotów... Spalone, posieczone, okaleczone dziesiątkami najwymyślniejszych tortur ciała Kozaków niemal nie przypominały ludzkich szczątków**.


Wiśniowiecczycy nie darowali żadnemu z Kozaków, pozostawiając za sobą tylko niebo i ziemię. Zadrżał Taras, gdy wejrzał w oblicza otaczających go jeźdźców, kiedy dostrzegł blade, wypłowiałe oczy, nastroszone białe brwi i wąsy, puste, wypalone spojrzenia niewyrażające żadnych odczuć. Zobaczył pokryte bliznami czoła, chusty zasłaniające wyłupione oczy, obcięte uszy, kikuty odrąbanych rąk, ślady po torturach zadanych przez Kozaków. Taras wiedział, że nie mógł trafić gorzej***.


---
* Jacek Komuda, "Bohun", wyd. Fabryka Słów, 2012, s. 20.
** Tamże, s. 35.
*** Tamże, s. 41.