Lubię czytać biografie - szczególnie te dobrze napisane. Mogłoby się wydawać, że to najłatwiejszy gatunek literacki - wystarczy zebrać najważniejsze daty z życia bohatera, poczytać źródła i wynotować kilka odpowiednich cytatów, poszukać (jeśli to ktoś w miarę współczesny) ludzi, którzy go znali i z nimi porozmawiać, a później usiąść i posklejać wszystko w logiczną całość. I gotowe.

Niestety, życie pokazuje, że to, co wydaje się proste w teorii, w praktyce już takie nie jest - dlatego nie raz i nie dwa razy zdarzało mi się odkładać czyjąś biografię z niechęcią połączoną z zawodem - bo niby taka ciekawa postać, a książka nudna jak mało co...

George Bidwell to jeden z tych autorów, którzy sztukę pisania biografii opanowali wręcz mistrzowsko, więc po każdą pozycję jego autorstwa sięgam z ogromną ciekawością. Ten Brytyjczyk przez wiele lat mieszkający w Polsce pisał książki po angielsku, a jego żona Anna przekładała je na język polski. Większość twórczości Bidwella stanowią beletryzowane biografie słynnych Anglików; oprócz nich wydał kilka powieści historycznych oraz zbiorów reportaży.

"Najcenniejszy klejnot" to historia najsłynniejszej chyba europejskiej władczyni, czyli Elżbiety I Tudor. Podziwiana przez współczesnych, stała się inspiracją dla całej rzeszy późniejszych twórców - malarzy, pisarzy, filmowców, a także wdzięcznym tematem dla wielu historyków na całym świecie.

Podstawowe fakty z biografii Elżbiety są doskonale znane - w wieku trzech miesięcy ogłoszona została następczynią angielskiego tronu; kiedy skończyła trzy latka, jej matka została ścięta, a ją uznano za dziecko z nieprawego łoża. Kiedy miała czternaście lat, zmarł jej ojciec, a na tron wstąpił młodszy brat Edward. Kolejne sześć lat to dla Elżbiety okres względnego spokoju, niestety po śmierci brata na tron angielski wstąpiła Maria Tudor, najstarsza z dzieci Henryka VIII i zagorzała katoliczka. Jej rządy przyniosły prześladowania protestantów, a sama Elżbieta, przez wielu uznawana za naturalną przywódczynię wyznawców anglikanizmu, znalazła się w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Dzięki ogromnej determinacji i opanowaniu udało się jej uniknąć zastawianych na nią pułapek i przetrwać okrutne rządy siostry. Wreszcie jako dwudziestopięciolatka została koronowana na władczynię Anglii i zasiadała na jej tronie przez kolejne czterdzieści pięć lat. W tym czasie kraj zyskał status mocarstwa, z którym liczyli się wszyscy europejscy władcy, nastąpił rozwój gospodarczy i kulturalny, zaś królowa wyszła zwycięsko ze sporów z władczynią Szkocji Marią Stuart oraz królem Hiszpanii, którzy planowali pozbawić ją tronu. Jedynym, co współczesnym nie podobało się w rządach Elżbiety, był brak potomstwa - królowa nigdy nie wyszła za mąż i na niej zakończyła się dynastia Tudorów.

W swojej książce Bidwell przytacza te najważniejsze fakty z życia królowej, omawia sposób prowadzenia przez nią polityki wewnętrznej i zagranicznej, wspomina najważniejsze osoby, które kształtowały osobowość przyszłej władczyni, a także jej najbliższych współpracowników z okresu kilkudziesięcioletnich rządów, jednak najważniejsza jest ona sama - jej charakter, poglądy, lęki i słabostki, wady i zalety.

Elżbieta była obdarzona nieprzeciętną inteligencją, władała siedmioma językami, interesowała się literaturą i sztuką, czytała dzieła historyczne, teologiczne i filozoficzne, oraz, co szczególnie ważne w przypadku władcy, miała ogromny wdzięk i umiejętność zjednywania sobie rozmówców, nawet tych wrogo do niej nastawionych. Z drugiej strony trzeba pamiętać, że tragiczne wydarzenia z okresu wczesnego dzieciństwa (żeby wymienić tylko uwięzienie i śmierć matki, w której egzekucji trzylatka uczestniczyła, egzekucję jednej z kolejnych żon ojca, intrygi dworskie) miały decydujący wpływ na dalsze życie księżniczki - obsesyjna wręcz niechęć do małżeństwa, skrytość i nieufność to najważniejsze skutki tamtych traumatycznych przeżyć.

Z kart biografii przemawia do nas wielka władczyni i niezwykła kobieta, która stara się pokonać nękające ją demony, kobieta, w której rękach spoczywają losy milionów, a która równocześnie nie do końca radzi sobie z własnymi uczuciami - Bidwell ukazuje nam nie postać z pomnika, ale człowieka często nękanego wątpliwościami i lękami.

"Najcenniejszy klejnot" (podobnie jak inne biografie pióra George'a Bidwella) to świetna książka zarówno dla zainteresowanych historią, jak i dla tych, którzy nie do końca są zorientowani, kto zacz ci Tudorowie - zaręczam, że ta historia was nie znudzi.


[Tekst opublikowałam na moim blogu]