The Adventures of Miss Barbara Pym – Paula Byrne; ocena: 4

Nie wiem skąd ta biografia znalazła się na mojej liście do przeczytania. Nigdy nie słyszałam o tej pisarce i w najmniejszym stopniu nie interesowała mnie jej twórczość. Ktoś jednak musiał wyrazić się o tej książce na tyle pochlebnie, że ustawiłam się w bibliotecznej kolejce. I tak oto zaczęła się moja znajomość z tą mało znaną (przynajmniej na rynku polskim) autorką.

Barbara Pym to angielska pisarka, która żyła w latach 1913-1980. Styl jej powieści porównywany jest często do twórczości Jane Austen. Ona sama wielbiła tę autorkę, czytała wielokrotnie jej książki, analizowała sposób narracji, kreację bohaterów i efekty komiczne. To porównanie nie jest nieuzasadnione, bo Pym posiadała podobny zmysł obserwacyjny i satyryczne spojrzenie na środowisko, w którym się obracała. Jej powieści przepełnione są bohaterami, których łatwo było rozpoznać wsród jej znajomych. Szczególnie dosadnie odmalowywała swoich byłych kochanków. Zazwyczaj były to portrety mało pochlebne, ale prawdziwe i bezlitośnie obnażające ich słabostki. Krytycy często komentowali jej zauważalną niechęć do rodu męskiego, co było dalekie od prawdy. Wielu przyjaciół, z którymi przez długie lata utrzymywała korespondencyjną (i nie tylko) znajomość, to byli mężczyźni. Problemem Pym były raczej bardzo nietrafione związki romantyczne. Jakby na siłę i wbrew sobie jako obiekt westchnień wybierała mężczyzn, którzy albo nie byli nią zainteresowani, albo nie rokowali nadziei na długą, solidną relację, co oczywiście nieodmiennie kończyło się złamanym sercem. Być może Pym lubiła cierpieć, może wiedziała, że te miłosne zawody będą świetnym materiałem na powieść, a może po prostu unikała mężczyzn w niej zakochanych, obawiając się małżeńskiej pułapki. Gdzieś tam w głębi serca miała przeczucie, że rodzina, dzieci i związane z tym obowiązki nie idą w parze z karierą pisarską.

Postać Barbary Pym jest dość kontrowersyjna. Miała wiele wad, często zachowywała się w sposób nieprzemyślany, a nawet nieetyczny i jako osoba prywatna nie wzbudziła we mnie sympatii. Ale doceniam ją jako pisarkę, choć jeszcze nie poznałam jej twórczości. Doceniam jej pasję w przelewaniu na papier wszelkich doświadczeń, jej upór w tworzeniu i pisaniu choćby do szuflady, kiedy po krótkim okresie popularności została odsunięta na bok i ignorowana przez wydawców, którzy oceniali jej twórczość jako staromodną, nienadążającą za gustami czytelników. Dzięki szczęśliwemu trafu udało jej się wrócić do centrum zainteresowania; jedna z jej powieści znalazla się nawet na krótkiej liście Bookera w 1977. Był to dla niej ekscytujący, choć krótkotrwały okres, podczas którego doczekała się wydań wszystkich odrzucanych wcześniej powieści. Niestety, jej zdrowie zaczęło się pogarszać i wkrótce zmarła.

Biografia Barbary Pym, oparta na jej dziennikach, korespondencji i innych dokumentach, jest dość jednostronna i przedstawia tylko jeden punkt widzenia. Czasami czytało mi się ją dość opornie, zwłaszcza gdy autorka skupia się na szczegółowym tropieniu powiązań pomiędzy znajomymi Pym i postaciami z jej powieści. Nie pomógł również fakt, że niezbyt polubiłam bohaterkę tej biografii. Ale zamieszczone fragmenty utworów przekonały mnie, że warto bliżej zapoznać się z twórczością tej mało znanej dziś autorki.