Pół miliona Europejczyków walczących u boku Niemców pod sztandarem Waffen-SS. Kolaboranci? Zdrajcy? Oportuniści? Kim byli nieniemieccy członkowie tej zbrodniczej organizacji?

Dotkliwy brak ludzi w niemieckiej armii i administracji zmusił faszystów do stworzenia "nowych Niemców" – z obywateli krajów skandynawskich, bałtyckich, wschodnioeuropejskich, a nawet muzułmańskich mieszkańców Bałkanów. Ci ludzie ramię w ramię walczyli z Niemcami na froncie, mierzyli się z antyniemiecką partyzantką, służyli jako strażnicy w obozach koncentracyjnych, a wobec zbliżającej się klęski do samego końca wojny większość z nich biła się na ulicach upadającego Berlina.

Jakie pobudki nimi kierowały? Jaka była ich rola w Holokauście i zbrodniach wojennych, które zostały zainicjowane i przeprowadzone przez Niemców? Jak na tym tle wyróżniała się Polska? Dlaczego nigdy nie udało się stworzyć dywizji Waffen-SS złożonej z rodowitych Polaków? Jakie formy przybierała tutaj kolaboracja z SS i niemiecką policją? I czy naprawdę różniła się od tej działającej w innych krajach?

Historycy z całej Europy po raz pierwszy łączą siły, aby opowiedzieć całościową historię setek nie-Niemców ochotniczo lub pod przymusem walczących w Waffen SS. Nie ograniczają się jednak tylko do przeszłości, lecz zajmują również współczesnością, próbując odpowiedzieć na pytanie, dlaczego w krajach bałtyckich i na Ukrainie członków Waffen-SS traktuje się dziś jak bohaterów.

[Znak, 2019]