Książka: Fado

Świetna książka. Przeznaczona dla słowiańskiego czytelnika – dla innych nacji może być mało zrozumiała. Budzi melancholię, tak jak portugalskie fado. W tej książce udajemy się z autorem w literacką podróż przez kraje słowiańskie i bałkańskie, przez wsie Beskidu Niskiego, rozważając ich teraźniejszość i przeszłość, tożsamość tych narodów, ich historię i minione wojny, życie i śmierć, i przemijanie… Autor obserwuje podczas swych podróży życie małych, lokalnych społeczności w miasteczkach, w...

Dzięki uporowi, który nie pozwala mi się zrażać po pierwszym niesatysfakcjonującym kontakcie z dziełem jakiegoś twórcy, udało mi się już niejeden raz poszerzyć zakres swoich literackich sympatii i fascynacji o ładnych parę tytułów. W przypadku Stasiuka droga ta wiodła od którejś z jego wczesnych powieści, uznanej przeze mnie za wyjątkowo mało atrakcyjną (zapamiętałam z niej tylko bardzo „męskie” dialogi bohaterów przy jakiejś przeprowadzce czy remoncie), przez „Tekturowy samolot”, którego lektur...

Zbiór tekstów Andrzeja Stasiuka pt. „Fado” to literacka podróż w głąb siebie celem zdefiniowania własnego „ja”. Już sam tytuł książki, tłumaczony jako „przeznaczenie”, wyznacza przestrzeń, w której los bohaterów będących obiektem obserwacji narratora wydaje się zdeterminowany i z góry określony. Swoista peryferyjność opisu rzeczywistości, na który składają się obrazy oglądane przez szyby jadącego samochodu, ujawnia całą złożoność problemów, z jakimi od wieków zmagają się ludzie zamieszkujący po...

Czy „Fado” jest ważne? Zależy, jak patrzeć na zbiór 24 dość krótkich esejów, w których… Właśnie, w których co? Najpierw pomyślałem, że warto posegregować owe eseje, stworzyć zbiory i w ten sposób je opisać. Ale chyba tak nie zrobię. Po kolei recenzować? Zajęłoby to zbyt wiele miejsca. W tych w większości krótkich tekstach Stasiuka przenika się zbyt wiele spraw. W trakcie lektury przede wszystkim wyłania się z nich apoteoza Europy. Nie przypadkiem zatem esej Stasiuka znalazł się w zbiorze „Znikaj...

"Fado" to zbiór esejów i krótszych tekstów Andrzeja Stasiuka opowiadających - podobnie jak nagrodzona Nagrodą Literacką Nike 2005 książka "Jadąc do Babadag" - o Europie "second hand": tej mniej znanej, wypchniętej za burtę historii, marginalnej, w powszechnej świadomości - nieistniejącej. Peregrynując w ulubiony przez siebie sposób, zarówno autostradami, jak i żółtymi drogami, od Pogradeca w Albanii po Gródek na Podlasiu, Andrzej Stasiuk peregrynuje zarazem po zaułkach europejskiej historii i teraźniejszości, jest geografem opisującym ukryte terytoria, uprawia własną, całkowicie autorską fenomenologię pamięci.

Jednocześnie można "Fado" potraktować także jako symboliczny "powrót z Babadag" - melancholijną opowieść drogi prowadzącej opłotkami europejskiej rzeczywistości z dalekiego świata ku domowi: rodzinnej wsi na Podlasiu, wspomnieniom dzieciństwa, cieniom i duchom przodków.

"Lubię podróżować. Lubię siedzieć w swoim pokoju i wspominać. Podróże, własne życie, dzieciństwo, wspominać własne wspomnienia, własne kłamstwa. To wszystko się miesza i czasami próbuję jakoś dojść z tym do ładu".
Andrzej Stasiuk

[Wydawnictwo Czarne, 2006]

Czytając "Fado" miałam wrażenie, że jestem tuż obok A. Stasiuka i razem z nim przemierzam Bałkany. Rewelacyjny sposób opisu tamtych stron, zdumiewająca łatwość budowania klimatu wyjątkowości. Bardzo, bardzo dobry "kawałek" literatury. Szczerze polecam, a Autorowi gratuluję i czekam na kolejną książkę.