Dodany: 13.03.2016
|
Autor: Sten
„W tym wielkim zmaganiu się narodu z samowolą i prześladowaniami caratu, w walce o niezależność narodową i o suwerenność państwa – udział kilkunastu kobiet, które chwyciły wówczas za oręż, był kroplą w morzu potrzeb polskich sił zbrojnych. Miał więc tylko znaczenie moralne. O wiele większą, i nie tylko moralną, rolę odegrały kobiety polskie w pomocniczej służbie wojskowej, tj. w organizacji służby zdrowia (...) W okresie blisko 150-letniej niewoli politycznej wykazały nieprzepartą moc trwania na ziemi ojczystej, co podkreślał Mickiewicz, uczestniczyły we wszystkich spiskach i konspiracjach, sercem i orężem służyły ojczyźnie w okresie wszystkich powstań. Stworzyły też w dziewiętnastym stuleciu kilka własnych tajnych stowarzyszeń, a tak się zakonspirowały przed zaborcami, że dziś z trudem przychodzi rozszyfrować tę ich szeroką działalność uświadamiająco-narodową, oświatowo-kulturalno-wychowawczą, samopomocową i społeczno-polityczną”.
(z „Posłowia”)
„Świadczę tym moim pismem, iż mnie do kroku dziś przedsięwziętego nikt nie namawiał, i owszem – moja ciotka J. W. Gasparowa Platerowa usiłowała mnie odwieść od mego przedsięwzięcia. Byłam powodowana miłością ojczyzny. Nadto – hodowana w samotności, a pomimo to karmiąc od lat dziecinnych tę myśl, iż kiedyś na wojnę pójdę, wzięłam to za jakieś natchnienie, ponieważ od wielu lat ta myśl, niezwyczajna młodym pannom, ciągle mnie zaprzątała.
Emilia Platerówna, Antuzów, 1831 marca 25.”
(Oświadczenie Emilii Plater wyruszającej do powstania – mające uchronić jej rodzinę przed represjami carskimi)
[MON, 1982]