Książka: Drzewo człowiecze

To nie jest pierwsza książka Patricka White'a, jaką przeczytałem. Jest to jednak pierwsza część swoistej trylogii odnoszącej się w pewien sposób do kształtowania społeczeństwa australijskiego. Na początku miałem wrażenie pewnej obcości, czułem się, jakbym stał gdzieś z boku i obserwował życie bohaterów. W miarę czytania to wrażenie obcości stopniowo znikało, zamieniało się w fascynację, obecność tam stawała się coraz bardziej realna, czułem, że ja też zmagam się ze wszystkimi przeciwnościami los...

"Drzewo człowiecze" jest jednym z wcześniejszych utworów White'a, ukazało się jednak dopiero w szesnaście lat po jego debiucie prozatorskim, jako dzieło pisarza już w pełni dojrzałego, i przyniosło mu pełny sukces. Krytycy zaliczają je do "współczesnej klasyki" i uważają za monumentalną epopeję, godną pretendować do miana australijskiej "Księgi rodzaju". "Drzewo człowiecze" wraz z "Vossem" i "Wozem ognistym" tworzą właściwie trylogię.

"Drzewo człowiecze" przy całej prostocie wątku fabularnego jest powieścią bogatą i złożoną. Jest to historia młodego Australijczyka, który porzuca strony rodzinne, wyrusza do puszczy i na kawałku wykarczowanego buszu buduje dom, aby w nim spędzić resztę życia. Tworzy swój świat od początku. Zakłada rodzinę, ale skazany jest właściwie na samotność; doznaje wielu klęsk i porażek, które stają się wielką próbą charakteru. Życie toczy się jednak nieubłaganie dalej, jak w wierszu angielskiego poety, A.E. Housmana, o drzewie człowieczym, które się ostaje i trwa mimo targających nim wichrów.


Patrick White, australijski laureat Nagrody Nobla w 1973 roku, kształcił się w Anglii, gdzie w roku 1935 ukończył uniwersytet w Cambridge. W latach 1940-1945 służył na Bliskim Wschodzie jako oficer wywiadu RAF. Wróciwszy po wojnie do Australii poświęcił się całkowicie pisarstwu. Znany jest głównie jako powieściopisarz, ale jest też autorem opowiadań, sztuk teatralnych i utworów poetyckich.

[PIW, 1985]