Książka: Dżuma

W dzisiejszych czasach, gdy nosimy na swych barkach brzemię dwudziestu wieków, trudno jest artystom stworzyć coś oryginalnego i ciekawego. Często, nierzadko nieświadomie, powielają wykorzystane już wzorce, nie wnosząc do literatury nic nowego. Jednak problem ten nie dotyczy książki Alberta Camusa pt. "Dżuma", która podbiła moje serce nieuchwytnym urokiem, czarem oraz sugestywnością przekazu. Na długa pozostanie ona w mojej pamięci. Akcja tej niezwykłej powieści toczy się w Oranie, w 194. rok...

W życiu wiele zdarzyć się może. Nie napiszę, że wszystko, bo tego nie wiem. Spotykają nas przyjemne rzeczy, jak i te mniej dobre, a czasami wręcz tragiczne. Książka Camusa porusza jak najbardziej ten drugi aspekt. Jest tu mowa o tragedii, która dosięgła „współobywateli” miasta Oran. I najważniejsze jest nie to, że epidemia dżumy zabija każdego dnia mnóstwo osób, ale to, jak wygląda życie w społeczeństwie w tak trudnych okolicznościach. Jest to oczywiście powieść paraboliczna, czyli nie można ...

Opowieść o pewnym mieście i lekarzu, który pewnego dnia odkrywa bakcyl dżumy w tymże mieście. Podejmuje działania, miasto zostaje odseparowane, ludzie odizolowani od świata. Przez kolejne strony czytamy o zmaganiach ze śmiercią, z sensem istnienia, o walce - z nadzieją i wiarą, że mieszkańcy miasta nie wyginą, że ktoś przeżyje, że bakcyl zostanie zwyciężony. Jest to czasami aż nudne i monotonne, ale sens powieści jest głęboki i godny poświęcenia mu uwagi. Książka posiada wiele bogatych portretów...

"Dżuma" jest jedną z największych powieści XX wieku. Jest perfekcyjna w każdym szczególe. Nie będę zdradzać treści książki, powiem tylko, że to absolutny majstersztyk. Bohaterowie są bardzo przekonywający, trudno o większe prawdopodobieństwo psychologiczne. Są bardzo różni, ale znajdują się w obliczu tego samego zagrożenia. "Dżuma" to studium ludzkiej natury. Dywagacje nad sensem i celowością egzystencji. Dominującą filozofią powieści jest egzystencjalizm. Ta "filozofia nicości" czyni książk...

"Dżuma" Camus, ominięta przeze mnie w liceum, doczekała się wreszcie swojej "kolejki". I teraz już wiem na pewno, że lektura tejże pozycji w czasach mej młodości byłaby katorgą. Podobnie zresztą jak niedawne czytanie. Autor za wszelką cenę próbuje wszystko zaciemnić. Jak gdyby powiedzenie czegoś wprost było zbrodnią. Ja rozumiem, że powieść-parabola u niektórych powoduje przyśpieszone bicie tętna i dreszczyk "czy ja potrafię znaleźć to drugie dno", ale w tejże "paraboliczności" też należałoby...

Książka opowiada o wydarzeniach w Oranie, fikcyjnym mieście w Algierii nad Morzem Śródziemnym. Wybucha tam niezwykła, przez nikogo nieprzewidziana, epidemia dżumy. Podobnie jak w obliczu każdego innego zła, społeczność miasta zostaje wystawiona na swoistą próbę. Jest to próba przede wszystkim ich charakterów, tego, na ile są tak naprawdę ludźmi, ich odwagi i odpowiedzialności za siebie i za innych. Opis życia w Oranie chwilami wygląda jak opis życia w okupowanym mieście. Wiadomo, że jest dżum...

Książka jest swoistym studium budującego się strachu i paniki wśród ludności odciętego od świata miasta. Autor, dzięki ograniczeniu przestrzeni, mógł skupić uwagę na kolejno następujących po sobie etapach zachowania ludzi w obliczu zarazy. Od złodziejaszków i krętaczy, którzy zwęszyli zarobek np. na przemycaniu ludzi przez mury miasta, poprzez urzędników niezwruszenie pilnujących przepisów i obowiązków, ludzi przyjezdnych, uwięzionych z dala od rodziny po lekarzy walczących o zdrowie i życie cho...

"Szczęśliwe miasto. Żyje się w nim według różnych systemów.
Dżuma: przekreśla wszystkie systemy. A mimo to umierają.[…]

Zamykają miasto. Umiera się w zamknięciu i na kupie. Jest jednak pewien pan, który nie odstępuje od swoich zwyczajów. Nadal przebiera się do kolacji. Członkowie jego rodziny kolejno przestają zjawiać się przy stole. On sam umiera nad talerzem, wciąż w stroju nienagannym. Jak mówi pokojówka: »Zawsze to pewien zysk. Nie trzeba go przebierać«.[…]

Mężczyzna kocha kobietę i widzi na jej twarzy znaki dżumy. Nigdy już nie będzie jej tak kochał. Ale nigdy nie budziła w nim też takiej odrazy. Jest rozdwojony. Ale ciało zawsze triumfuje. Odraza - zwycięża. Bierze ją za rękę, wyciąga z łóżka, wlecze przez pokój, korytarz, schody, przez dwie małe ulice na główną ulicę. Tam zostawia ją przy ścieku. »W końcu są jeszcze inne«.

Wiemy, oczywiście, że dżuma ma swoje dobrodziejstwa, że otwiera oczy i zmusza do myślenia. Pod tym względem jest taka sama jak każde zło tego świata i jak sam świat. [...] Jeśli wziąć pod uwagę nieszczęścia naszych braci, trzeba być szaleńcem, zbrodniarzem albo nikczemnikiem, by zgodzić się na dżumę, choćby jednostki czerpały z niej wielkość; i w jej obliczu jedynym hasłem człowieka jest bunt".


Do »Dżumy«: "W ludziach jest więcej rzeczy godnych podziwu niż pogardy".

Z "Notatników" Alberta Camusa, przekład Joanna Guze


[Państwowy Instytut Wydawniczy, 2020]

Znam ludzi, którzy nigdy nie przeczytają tej książki do końca. "Przecież tam już na pierwszej kartce szczury biegają" - mówią. I CO Z TEGO? One biegają tylko na pierwszych dwudziestu stronach. A potem zaczyna się piękna opowieść o miłości, odwadze, szacunku do drugiego człowieka, lojalności zawodowej i trwaniu na swoim stanowisku (lekarz, zresztą główny bohater książki). O wielkim pragnieniu życia, sile przetrwania w grupie. Również o tym jak ludzkie nieszczęście i potrzeba niesienia pomocy może...

Kilka razy zbierałem się do zrecenzowania tej książki, ale do tej pory moje zamiary spoczywały w sferze zamysłów. W końcu moje z nią potyczki zmęczyły mnie do tego stopnia, że stwierdziłem, iż czas najwyższy coś o niej napisać. Może rozjaśni się jakoś mój stosunek do niej? Przede wszystkim razi mnie ascetyczny, suchy wręcz styl tej książki. Wpisując się w poetykę kroniki historycznej ciężko osiągnąć oszałamiające efekty artystyczne. Przez cały czas czytania nie mogłem się oprzeć wrażeniu, że ...

W swojej recenzji chciałabym poruszyć temat obrazu Oranu ukazanego w powieści "Dżuma" przez Alberta Camusa. Oran jest przedstawiony w niezwykły sposób. Jest to przede wszystkim miasto zagrożone. Orańczycy mieszkając w swoim wręcz nudnym mieście nie spodziewają się ataku dżumy. Każdy żyje tu określonym rytmem, który wyznaczają mu dni tygodnia (np. cały tydzień pracowano, a w niedzielę i sobotę bawiono się). Również obywatele Oranu są mieszkańcami wręcz nudnymi, banalnymi, jednak kiedy pojawia się...