"W opowieść o najstarszych europejskich jeziorach Kapka Kassabova wpisała całe zróżnicowanie, piękno i tragedię Bałkanów. Rodzinne historie mieszają się tu ze zdarzeniami, które miały kluczowy wpływ na dzieje całego regionu, a natura – zachwycająca – odgrywa rolę niemego świadka i powiernika losów zaskakujących, tragicznych, nierzadko niosących nadzieję. »W stronę Ochrydy« to zapis świata, który odchodzi, choć przez wieki był »wewnętrznie połączony«. Osoby jak ja zakochane w Bałkanach przeczytają tę książkę kilkanaście razy i wciąż będzie im mało".
Michał Nogaś
Jezioro Ochrydzkie i Prespę łączą w głębi podziemne rzeki, ale na powierzchni dzielą je między siebie trzy kraje: Macedonia, Albania i Grecja. Taka jest też historia regionu – pełna wewnętrznych związków i zewnętrznych pęknięć. To stąd pochodzi część przodków Kapki Kassabovej. Geografia i polityka odcisnęły na ich losach piętno, a rodzinną traumę przekazywano kolejnym pokoleniom.
Pisarka wyrusza nad jeziora, by zrozumieć dzieje rodziny i uwolnić się od przytłaczającego dziedzictwa. Trafia w miejsce oszałamiające różnorodnością. To górzyste pogranicze przed wiekami było handlowym i duchowym centrum południowych Bałkanów. Wędrując wzdłuż pozostałości starożytnej Via Egnatia, można trafić na skalne cerkwie, średniowieczne monastyry i klasztory derwiszów, pozostałości okopów z czasów I wojny światowej i betonowe bunkry Envera Hoxhy. Nad wodą krążą pelikany i kormorany.
Kassabova poznaje przeszłość tej krainy i spotyka jej współczesnych mieszkańców: poetów i rybaków, duchownych i odmieńców, uciekinierów i wygnańców. Kolejne spotkania pozwalają jej uwierzyć, że jest nadzieja – można odrzucić brzemię nienawiści, pamięć krzywd i cierpienia, i zmienić przyszłość.
"Kassabova ma dar lapidarnej metafory, w której kryje się potencjał niedopowiedzianych znaczeń, a która dostarcza też czysto sensualnego poczucia obecności w danym miejscu".
Piotr Kofta, "Dziennik Gazeta Prawna"
"Imponujące. Kassabova z niezrównanym wyczuciem pokazuje, że człowiek jest w stanie umknąć przed bezwzględnym walcem historii".
Misha Glenny, "The Times Literary Supplement"
"Kassabova sprawia, że wielkie procesy bałkańskiej historii stają się bliskie i zrozumiałe […]. Tylko pozornie prowadzi nas »W stronę Ochrydy«, a tak naprawdę wnika głęboko w istotę bałkańskiego ducha".
"The Times"
"Osobiste wspomnienia rzucone na tło historii, kultury i geografii, opisane z niezrównaną wyrazistością, przepełnione współczuciem i doprawione szczyptą ironii doceniłby z pewnością inny znakomity podróżnik – Laurence Sterne".
Simon Schama, "The Financial Times"
"»W stronę Ochrydy« to opowieść płynąca wolniej i wytrwalej niż »granica«, tak zmienna i zarazem nieustępliwa jak zmienne i nieustępliwe są podziemne nurty rzek łączących oba jeziora. Wielkim osiągnięciem autorki jest zachwycające pogodzenie tego, co te bliźniacze wody dla niej symbolizują: świadomości i nieświadomość, mroku historii i blasku miłości, życia".
"The Guardian"
[Wydawnictwo Czarne, 2021]