Książka: Nie zdążę

O czym jest "Nie zdążę"? Trochę o mnie. Od prawie 30 lat mieszkam w miejscu, z którego w rozsądnych ramach czasowych da się dojść pieszo jedynie do kościoła, małego spożywczaka (gdzie asortyment jest nader skromny, za to ceny cokolwiek wyższe, niż w najbliższej Biedronce, do której jednak trzeba już dojechać) i na trasę biegową. Zerwie się sznurowadło, rozboli ząb, skończą się worki na śmieci, zleceniodawca przyśle umowę, którą trzeba odesłać – nie ma innej możliwości, jak tylko wsiadać (w co, o...

Można streścić tę książkę za pomocą liczb: Prawie 14 milionów ludzi w Polsce jest wykluczonych komunikacyjnie. Średni wiek polskich wagonów to 25 lat. Do więcej niż 20% sołectw nie dociera żaden transport publiczny. W 1989 roku polską koleją podróżowało miliard pasażerów rocznie. Dziś – o 700 milionów mniej. Można też spróbować w taki sposób: Halina nie ma prawa jazdy, więc rzadko wychodzi z domu. Grażyna jechała pociągiem, który się palił. Mieszkańcy Raszówki ukradli pociąg prezydentowi Lubina. W Łubkach bus nie przyjechał, bo kierowca musiał obejrzeć mecz. Bilans tej książki: 21 miesięcy. 34 000 km pociągiem. 3 400 km samochodem osobowym. 3 100 km na piechotę. 2 200 km busem. W 1989 roku Polska zaciągnęła hamulec awaryjny i wysiadła z pociągu. Potem zaczęła zwijać tory. Parę lat później odstawiła Autosany H9 na zakrzaczony placyk za dworcem PKS. Ludziom powiedziała: radźcie sobie sami. Gdyby Maria Antonina żyła w Polsce w pierwszej dekadzie XXI wieku, doradziłaby: "Nie mają transportu publicznego? Niech jeżdżą samochodami". Witamy w centrum Europy. Tu trzynaście milionów Polaków ma wszędzie daleko.


"Nie zdążę" - nowa książka Olgi Gitkiewicz, której debiut "Nie hańbi" zdobył nominacje do Nagrody Literackiej "NIKE", nagrody za najlepszy reportaż literacki im. Ryszarda Kapuścińskiego i nagrody "Newsweeka" im. Teresy Torańskiej. "Nie zdążę" - reportaże z przystanku i z dworca, z chodnika i z pobocza.

[Fundacja Instytutu Reportażu, 2019]