Książka: Gorzka chwała: Polska i jej los 1918-1939

Któż nie jest ciekaw, jak widzą go inni? Sąsiedzi, bliscy, czy współpracownicy. Ze społecznej natury człowieka wynika, że zapewne większość z nas przejmuje się swym wizerunkiem. Podobny mechanizm przekłada się też na grupy społeczne, sprawiając że jest dla nas istotne, jak Polacy oceniani są przez przedstawicieli innych nacji. Dlatego z ciekawością podejść można do wydawnictw takich, jak "Gorzka chwała", czyli opis historii Polski w latach 1918-1939 sporządzony przez Amerykanina. Odbiór lek...

Byłoby niedopowiedzeniem, gdyby tę półkilogramową książkę nazwać "pigułką" z II Rzeczpospolitej - to naprawdę spora piguła wiedzy. W dodatku niezwykle interesująco podanej. Nie jestem miłośnikiem historii ani specjalnie się na niej nie znam, ale to może i dobrze, bo ta pozycja jest przygotowana właśnie dla laików. Autor nie stara się podawać konkretnych dokumentów i nie goni bez przerwy do przypisów (choć i one są), tylko stara się przedstawić syntezę wydarzeń. Jeśli 400 stron nie połknąłe...

Nie wiem, czy to wina tłumaczenia*, ale czytając tę opowieść odniosłam wrażenie, że styl jest nieco toporny. Chwilami „zacinałam się” nad tekstem. Autor, jak wielu twórców anglojęzycznych piszących ostatnio o naszej historii, pisze z dużą dozą naiwności i uproszczeń, wychodzi tu brak znajomości niuansów polityczno-historycznych w tej części Europy. To nie jest Norman Davies ani nawet Anne Applebaum. Brak warsztatu daje o sobie znać. Niemniej jednak autor wykazał się dużym zrozumieniem dla spraw ...

Jak właściwie wyglądała Polska po odzyskaniu niepodległości? Jak żyli ludzie w państwie na nowo scalonym, ale przez 123 lata okrutnie podzielonym przez zaborców? Watt w cudownie przystępny sposób przybliża nam rzeczywistość tamtych czasów. Pozwala nam w wyobraźni znaleźć się w centrum wydarzeń, poznać niezwykłe dzieje kraju i jego ludzi. Byłem zaskoczony, kiedy przeczytałem informację o autorze - ot, Amerykanin-hobbysta, zainteresował się historią kraju nad Wisłą. Efektem jego pasji jest właś...

"Gorzka chwała" Richarda Watta, bestseller zagraniczny - 3 wydania w USA - to gruntowne, przekonujące i błyskotliwe dzieło historyczne. Autor po raz kolejny zademonstrował niezrównaną zręczność, z jaką odsłania najbardziej skomplikowane zdarzenia historyczne.

Z zaskakującą wirtuozerią i fascynacją Watt opisuje skomplikowane wydarzenia polityczne, które sprawiły, że Polska zginęła jako państwo, odzyskała niepodległość i znowu została zniszczona.

Polska odrodziła się w wyniku pierwszej wojny światowej po ponad stu latach rozbiorów i przelewu krwi i była najważniejszym spadkiem, jaki pozostał po prezydenturze Woodrowa Wilsona i traktacie wersalskim (o którym marszałek Foch proroczo powiedział "rozejm na dwadzieścia lat").

Rzeczpospolita stała się wschodnią rubieżą Europy. W 1920 roku bohaterscy żołnierze marszałka Józefa Piłsudskiego powstrzymali tryumfalny pochód Armii Czerwonej dowodzonej przez Tuchaczewskiego. Później Hitler postanowił zniszczyć Polskę; jego kampania dyplomatyczna zakończyła się niepowodzeniem, natomiast wojna błyskawiczna wprawdzie zapewniła Niemcom szybkie zwycięstwo i zakończyła dwudziestoletnią historię Polski jako dumnego, demokratycznego kraju, ale też spowodowała wybuch drugiej wojny światowej.

Główne osoby występujące w znakomitej książce Watta to legendarne postacie: Paderewski, słynny pianista, który został premierem Polski, Piłsudski, architekt niepodległości, bohater wojenny i surowy ojciec narodu, oraz liczni politycy z innych krajów - Woodrow Wilson, Clemenceau, Lloyd George, Chamberlain, Hitler i Stalin.

Watt omawia palące problemy Śląska, Gdańska, "korytarza" i "linii Curzona", tworzące skomplikowany węzeł, który Hitler postanowił przeciąć niemieckim mieczem. Ta decyzja spowodowała pożar, który zniszczył całą Europę i samą Trzecią Rzeszę.

Watt z wielką wirtuozerią ukazuje przebieg wielkich bitw decydujących o historii współczesnej Europy - zwycięstwa Piłsudskiego u bram Warszawy i skazanej na klęskę, bohaterskiej walki polskiej armii, usiłującej powstrzymać pancerne kolumny Wehrmachtu. Autor opisuje również wysiłki polskich dyplomatów, którzy przez długie lata zmierzchu państwa usiłowali przeciwstawić się smutnemu losowi, utrzymując równowagę między dwoma największymi wrogami.

Książka Richarda Watta jest wielkim osiągnięciem, niezależnie od tego, wedle jakich kryteriów ją oceniamy.

Richard M. Watt urodził się w 1930 roku. W 1952 ukończył studia na Dartmouth College, a następnie przez trzy lata służył w marynarce wojennej Stanów Zjednoczonych jako oficer artylerii na niszczycielu. Po zakończeniu służby związał się z firmą z branży chemicznej, a obecnie jest jej prezesem.

Przez wiele lat zajmował się zarówno interesami, jak i historią Europy. Jest autorem opublikowanej w pięciu językach książki "Dare Call It Treason" o buntach we francuskiej armii w 1917 roku.

Jego druga praca, "The Kings Depart", to historia traktatu wersalskiego oraz rewolucji w Niemczech w latach 1918-1919. Została przetłumaczona na dziewięć języków i znalazła się na pierwszym miejscu listy bestsellerów różnych klubów książki w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. "Gorzka chwała" to jego trzecia książka.

Richard M. Watt napisał również wiele artykułów i recenzji, opublikowanych w takich pismach jak "The New York Times" czy "The Washington Post". Mieszka w Mendham w stanie New Jersey w USA.

[AMF, 2005]