Książka: Ryszard Kilvington: Nieskończoność i geometria

Ryszard Kilvington (około 1302-1361) to niewątpliwie jeden z tych myślicieli, którzy świadomie i z niekłamaną satysfakcją wychodzili poza ustalone w ich czasach ramy postępowania naukowego. Po uzyskaniu doktoratu z teologii, czyli najwyższego wówczas stopnia wykształcenia uniwersyteckiego, Kilvington porzucił naukę na rzecz kariery politycznej i kościelnej. Mimo to jego wkład w rozwój czternastowiecznej filozofii przyrody był tak znaczący, że uznawany jest współcześnie, wraz z Tomaszem Bradwardinem, za założyciela tzw. Szkoły Oksfordzkich Kalkulatorów. Szkoła ta znana jest dzięki wprowadzeniu metod matematycznych do, z ducha Arystotelesowskiej, filozofii scholastycznej.

Niniejsza monografia to pierwsza publikacja w języku polskim przedstawiająca wkład Ryszarda Kilvingtona w toczący się na Uniwersytecie Oksfordzkim w początkach wieku czternastego spór o istnienie niepodzielnych, nieskończenie małych atomów tworzących całość rzeczywistości przyrodniczej. Jak się wydaje, sam problem złożenia wszystkich wielkości ciągłych Kilvington uznał a priori za rozwiązany, ale temat ten zainspirował go do przedyskutowania wszystkich związanych z nim wątpliwości, np. pozornej niepodzielności kąta zawartego pomiędzy okręgiem i styczną. Debata dotycząca struktury kontinuum stała się nadto dla Kilvingtona okazją do analizy takich problemów, jak: kwestia adekwatności praw matematycznych do praw przyrody, różnego rozumienia takich samych, wydawałoby się podstawowych i oczywistych, terminów i pojęć w dziedzinie geometrii oraz filozofii przyrody czy też istnienia wielkości i mnogości nieskończonych. Zaproponowane przez filozofa rozwiązanie tego ostatniego problemu jest zaskakująco bliskie temu, które wypracował pod koniec dziewiętnastego wieku Georg Cantor i które jest jednym z elementów współczesnej matematyki.

Niniejsza monografia zaciekawić powinna nie tylko osoby zainteresowane historią filozofii średniowiecznej, lecz także matematyków i fizyków, którzy chcieliby poznać i prześledzić kręte ścieżki rozwoju nauki przednowożytnej.

[Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016]