Książka: Do sępów pójdę

Wydana niedawno w Meksyku książka Eleny Poniatowskiej "Hasta no verte Jesús mío" wzbudziła w tym kraju ogromne i zrozumiałe zainteresowanie. Autorka, znana pisarka i publicystka meksykańska, ujęła w formie powieściowej wstrząsającą opowieść prostej kobiety z ludu; w relacji stanowiącej kronikę tego stulecia w Meksyku zawarła bogaty materiał dokumentalny. Powieść, uznana za rewelację literacką i niezrównane dzieło pod względem języka czerpiącego z bogactwa mowy ludu meksykańskiego, doczekała się już piętnastu wydań.

Bohaterka jako bardzo młoda dziewczyna przyłącza się do Rewolucji, styka się z jej przywódcami, przemierza wraz z oddziałem sporą połać kraju, by - gdy ustanie zawierucha - zakosztować życia w stolicy, a częściowo i na prowincji. Aby zarobić na chleb, wykonuje różne zawody, poznaje rozmaite środowiska i stopniowo pogrąża się w dojmującej samotności. Losy narratorki są typowe dla tych, którzy wywodząc się ze środowiska wiejskiego, wzięli czynny udział w Rewolucji 1910 roku, przeżyli ją, aby w końcu znaleźć się wśród najniższych warstw proletariatu miejskiego. Utwór jest więc epopeją ludowego bohatera skazanego na nieustanną tułaczkę, Meksykanina zamkniętego w labiryncie samotności.

Powieść jest także próbą określenia meksykańskiego charakteru narodowego. Tak też osobowość bohaterki tworzą cechy uchodzące za przeciwstawne - zawadiackie i agresywne reakcje przeplatają się z postawą abnegacji wobec życia, wrodzona bystrość i zaradność nie wyklucza skrajnej naiwności, a rzeczowemu podejściu do spraw dnia powszedniego towarzyszy nieustanna potrzeba ucieczki od szarej rzeczywistości w świat fantazji i magii. Wszystko to, przemieszane podobnie jak różne elementy odmiennych kultur, w połączeniu ze skrytością i swoistym poczuciem godności własnej składa się na plastyczną i żywą postać kobiety o psychice przyjętej za charakterystyczną dla przeciętnego Meksykanina.

Poprzez niezwykle barwne i bujne koleje życia narratorki, w powieści określonej przez krytyków jako arcydzieło realizmu poetyckiego, Elena Poniatowska wyraziła ostrą krytykę społeczno-politycznego obrotu porewolucyjnej rzeczywistości.

[Wydawnictwo Literackie, 1976]