Książka: Nocne cienie tunturi: Opowieści lapońskie

Samuli Paulaharju (1875-1944), etnograf i pisarz, zgromadził największe i najwszechstronniejsze dotąd zbiory fińskiej kultury ludowej. Dzieło jego, liczące ponad 60 tys. różnorodnych zapisów, zawiera stare i nowe runy ludowe, baśnie, legendy i przysłowia, zagadki, dowcipy, zaklęcia czarownic i czarnoksiężników, opisy zwyczajów i kultu religijnego, przesądy, wiadomości z zakresu różnych zawodów, a także dane dotyczące popularnych postaci ludowych itp. Prace etnografa i folklorysty najczęściej prowadził na obszarze Laponii, najdalej na północ wysuniętej krainie Finlandii. Tu odnajdywał szczególnie cenne i oryginalne przekazy ludowej kultury, które następnie skrupulatnie opracowywał i zabezpieczał w muzeach.

Napisał wiele artykułów naukowych i książek, często również o dużych wartościach literackich. Spośród nich największy rozgłos zdobyła sobie prezentowana tu książka, przetłumaczona na wiele języków świata, a w samej Finlandii zaliczana do klasyki literatury. Jest to zbiór legend i opowieści lapońskich, które Paulaharju odtworzył z największą dbałością o ich wierność z pierwowzorem.

[Wydawnictwo Poznańskie, 1972]

W bladej poświacie księżycowej nocy karłowate brzózki, rosnące na szerokim grzbiecie tunturi, wyciągają z zasp śnieżnych powykręcane po wielokroć konary i gałęzie, jakby chciały schwytać w swe sidła przejeżdżającego obok samotnego woźnicę. Dno sań trze się o szreń, rzemienie uprzęży zgrzytają, kopyta renów uderzają i tupią w takt równomiernego truchtu. W bezkresnej krainie tunturi nie słychać pośród bladej nocy żadnego innego dźwięku. Poza Paksulajką i jego renami nie widać na całym pustkowiu ...