Książka: Pisarz naiwny i sentymentalny

"Zastanawiasz się, czy człowiek mógłby zabić dla piękna tej opowieści, czyż nie?"[1] Książką, która wprowadziła mnie w „świat Pamuka”, było "Nowe życie", a więc pozycja nieco mniej znana, spoza żelaznego kanonu, na który składają się "Śnieg", "Nazywam się Czerwień" i "Muzeum niewinności" (takie przynajmniej mam wyobrażenie na temat hierarchii dzieł tego pisarza). Powieść spodobała mi się na tyle, że wkrótce potem przeczytałem jeszcze "Biały zamek", "Stambuł: Wspomnienia i miasto", "Pisarza ...

Pamuk o powieści.


Czym jest powieść? Co łączy literaturę z muzeum? Ile Pamuka jest w Pamuku, czyli jaka jest zawartość materiału autobiograficznego w powieściach Noblisty?

Wychodząc od rozróżnienia na pisarzy oraz czytelników naiwnych i sentymentalnych – ci pierwsi angażują się w tekst, dają się mu porwać i uwieść; ci drudzy traktują go refleksyjnie, analizują, porównują, poszukują ukrytych znaczeń – Orhan Pamuk zastanawia się nad istotą aktu pisania i czytania, sztuką interpretacji oraz istotą gatunku powieściowego. By znaleźć odpowiedź, dokonuje autorskiej analizy własnych powieści, a także sięga po dzieła klasyków – Flauberta, Balzaka, Dostojewskiego, Tołstoja, Manna, Prousta, Joyce'a, Woolf, Borgesa i Calvino.

Eseje składające się na książkę są zapisem wykładów wygłoszonych przez Orhana Pamuka w 2009 roku na Uniwersytecie Harvarda.


"Chciałem opowiedzieć o swojej pisarskiej podróży, o postojach, które robiłem w drodze, o tym, czego nauczyły mnie sztuka i forma powieści, o narzucanych przez nie ograniczeniach, o walce z tymi ograniczeniami i przywiązaniu do nich. Chciałem jednocześnie, aby te wykłady były raczej rodzajem eseju lub medytacji na temat sztuki powieści niż podróżą w prywatną przeszłość albo rozważaniem nad ewolucją mojego pisarstwa. (…) Zależało mi jednak przede wszystkim na tym, by przyjrzeć się oddziaływaniu powieści na czytelników oraz temu, jak pracują pisarze i w jaki sposób konstruują swoje książki. Moje doświadczenia jako czytelnika i twórcy powieści nie dają się rozdzielić".

[Wydawnictwo Literackie, 2012]