Książka: Za kogo ty się uważasz?

"Za kogo ty się uważasz?" Alice Munro to historia życia Rose - mieszkanki jednej z kanadyjskich prowincji - w dziesięciu krótkich odsłonach. Czy znajdziemy odpowiedź na prowokacyjne pytanie postawione w tytule? Prawdopodobnie nie. Możemy się co najwyżej zbliżyć do odpowiedzi, ale pewności nie zyskamy. Zresztą chyba nawet sama Rose do końca nie wie, kim jest. Czy to nie na swój sposób rozczarowujące? O, bynajmniej! Znacie to lekturowe uczucie: książka jest poprawna, ale jednak na pierwszy rzu...

O książkach kanadyjskiej pisarki Alice Munro słyszałam wielokrotnie i właściwie zawsze były to opinie pozytywne. Autorka uważana jest za jedną z najlepszych współczesnych twórczyń krótkich form prozatorskich i choć za tą formą literacką nie przepadam, postanowiła wreszcie przekonać się, czy faktycznie Munro jest tak dobra, jak o niej piszą. Mój wybór padł na zbiór "Za kogo ty się uważasz?", który mieści w sobie dziesięć opowiadań, z jednej strony autonomicznych, z drugiej stanowiących zwartą cał...

Rose pochodzi z biedniejszej części Ontario. Mieszka z ojcem i macochą Flo w domu na tyłach należącego do rodziny sklepu meblowego. Jako dziecko z niechęcią i strachem obserwuje życie mieszkańców swojego miasta. Potem ucieka, by zacząć studia w Toronto, wyjść za mąż i podjąć pracę zawodową. I przez cały czas próbuje odpowiedzieć na zawarte w tytule książki pytanie, które w dzieciństwie usłyszała od macochy.

Dziesięć powiązanych ze sobą opowiadań, z których każde tworzy samodzielną, kunsztownie zbudowaną całość, składa się na poruszającą i przenikliwą opowieść o dojrzewaniu.


"Pisarka pozostawia [bohaterów] w poczekalni, bez ostatecznych rozstrzygnięć. Tajemnica się nie rozwiązuje, psikusów się nie wybacza, miłość nie wybucha na nowo, a ci, którzy dali się nabrać, nie udają, że nic się nie stało. Samo życie czy literatura?".
Juliusz Kurkiewicz, "Zeszyty Literackie"

"Kameralna, a zarazem społeczna, wyrafinowana w swej prostocie, wieloznaczna, inteligentna proza".
Eliza Szybowicz, dwutygodnik.com

"Munro posiada niezwykły dar przemieniania rzeczy pozornie pozbawionych wartości - »anegdotycznych« - w literaturę; [...] jej opowieści o domowych tragikomediach mają niezwykłą głębię".
Joyce Carol Oates

"Jeśli pisarzy można podzielić na bezlitosnych i uprzejmych, Munro sytuuje się poza tym podziałem. Potrafi współczuć, ale nie popada w sentymentalizm. Przypomina, że nie ma prostych rozwiązań. Istnieje szczęście i rozpacz, a pomiędzy - cała gama uczuć; ogląd świata opierający się na tylko jednym z nich jest fragmentaryczny i niepełny".
Michael Cunningham

"Jedna z wielu rzeczy, które Munro robi tak dobrze, to zderzanie ludzkich oczekiwań z tym, jak faktycznie układa się życie. Szukamy oparcia w stałych punktach dnia. Słońce znów wzejdzie, pan Brown znów otworzy sklep i będzie sprzedawał mleko. A w opowiadaniach Munro bohater wchodzi do mieszkania i odkrywa, że ktoś został zamordowany".
Margaret Atwood

"Jej pisarstwo opiera się na przyjemności opowiadania. [...] Munro mówi wprost do ciebie i do mnie, tu i teraz".
Jonathan Franzen

"Inny pisarz zamieniłby tę historię w kobiecą Bildungsroman - opowieść o sukcesie emancypacji wbrew wrogiemu otoczeniu. Jeszcze inny - w opowieść o jej pułapkach. Tymczasem Munro uprawia swoistą fenomenologię wydarzeń i uczuć, tak długo drążąc ich motywacje, aż stracą całą oczywistość".
Juliusz Kurkiewicz, "Duży Format", "Gazeta Wyborcza"

[W.A.B., 2012]