Książka: Mieć czy być: Duchowe podstawy nowego społeczeństwa

Fromm stawia przed nami liczne egzystencjalne pytania, jego książka jest w pewnym sensie krytycznym spojrzeniem na nasz pobyt na ziemi; na konsumpcyjne postrzeganie wartości człowieka poprzez jego status majątkowy i społeczny, podziw dla złudnego blichtru albo zawistne dyskredytowanie ludzi „sukcesu” z pozycji służącego, który skrycie nienawidzi swego pana z tej prostej przyczyny, że mu zazdrości. Przy czym ów „sukces” utożsamiany jest właśnie z materialnym bogactwem. Uśmiech na co dzień, ży...

Mieć czy być? Na pierwszy rzut oka opozycja tych pojęć wydaje się bezsensowna. Przecież wiadomo, że żeby być – żeby żyć – trzeba co nieco mieć: zawsze pokarm, w chłodniejszym klimacie także okrycie i dach nad głową, czasem broń, czasem lekarstwa… Żeby istnieć powyżej poziomu istnienia biologicznego, trzeba jeszcze dostępu do wytworów ludzkiej myśli, a żeby w miarę normalnie egzystować we współczesym świecie – także środków na rozwijanie rozmaitych interakcji społecznych. Czymże więc jest tyt...

Erich Fromm jest uważany za jednego z najwybitniejszych i najbardziej wpływowych myślicieli XX wieku. W swoich pracach zajmuje się zagadnieniami psychologicznymi, filozoficznymi oraz społecznymi. Wykładał na wielu słynnych uniwersytetach całego świata. Zmarł w roku 1980.

W tej olśniewającej i wciąż bardzo aktualnej książce autor "Ucieczki od wolności" dowodzi, iż w epoce obecnego kryzysu dwa sposoby egzystencji walczą o ducha ludzkości. Pierwszy to dominujący w nowoczesnym społeczeństwie industrialnym modus "posiadania", drugi - alternatywny - modus "bycia" zakorzeniony w miłości i przewadze wartości humanistycznych nad materialnymi. "Mieć czy być?" stanowi dogłębną analizę kryzysu współczesnej cywilizacji i szczegółowy program społecznej i psychologicznej rewolucji, mającej uratować zagrożoną planetę.

"Jak zawsze Erich Fromm mówi mądrze, współczująco, z pełnią wiedzy i wglądu w problemy jednostek schwytanych w pułapkę niepotrzebnie okrutnego i wrogiego społecznego świata".
Noam Chomsky

[Rebis, 1995]

Czytałem i byłem pod wrażeniem. Autor wyprzedzał moje pytania i odpowiadał na nie w sposób, który mnie satysfakcjonował. A bywam wymagający. Szkoda trochę, że tak mało poleca się Fromma młodym ludziom w szkołach. Niedawno byłem w domu młodego Hiszpana i stwierdził, że tam jest to lektura obowiązkowa. Może, gdy w 2007 roku filozofia wejdzie jako przedmiot do szkół ponadgimnazjalnych (o ile się nie mylę), coś się w tej sprawie zmieni.