Książka: Ja, inny: Kronika przemiany

Kertész znowu wspomina. Tym razem Europę bardzo niedaleką, bo z pierwszych lat po upadku komunizmu. "Kronika" rozpoczyna się słowami "Rok tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąty pierwszy, jesień nad chłodnym Dunajem"* i czytelnik ma wrażenia, że jest to dalszy ciąg "Dziennika galernika". Według mnie to książka łatwiejsza niż "Dziennik", bliższa czytelnikom. Może dlatego, że Kertész opisuje świat nam nieodległy, coś, co jest za oknem mieszkania, na spacerze, w kawiarni, taksówce. Na pozór błahe z...

On naprawdę jest inny - Imre Kertész, Żyd, węgierski pisarz, laureat Literackiej Nagrody Nobla. Jego życie i twórczość naznaczone są piętnem pobytu w obozie koncentracyjnym. Stracił tam wszystko, co miał. Stracił rodzinę, ludzką godność, zaufanie do ludzi. Lecz nie tylko na tym polega jego inność. Polega ona także na przemianie jego świadomości, która dokonywała się w trakcie kilkudziesięcioletniego życia pisarza. To świadomość wydobyta z chaosu otaczających go myśli i doświadczeń, które zostały...

„Ja, inny” to dziennik zawierający zapiski z pierwszej połowy lat dziewięćdziesiątych, przełomowych zarówno dla Węgier, gdzie dokonywała się transformacja, jak i dla Kertésza, który nagle osiągnął wielki sukces pisarski. A zatem - jak sam autor uprzedza w podtytule - mamy do czynienia z "kroniką przemiany", z zapisem intensywnego poszukiwania przez narratora własnej tożsamości, nowej formy wypowiedzi, miejsca w świecie. To miejsce jednak nie istnieje, ponieważ punktem odniesienia dla Kertésza, wiecznego podróżnika, zawsze będzie to pierwotne przeżycie Holocaustu, o którym tym razem autor mówi tylko marginalnie i bardzo oszczędnie. Nie odnajduje również własnej tożsamości - kończy swój dziennik słowami Rimbauda "Ja - to ktoś inny".

"Książka ta poprzez swą otwartą formę próbuje odzwierciedlić okres przejściowy, który przypadł na lata 1991-1995. W tym czasie rozkładu bloku wschodniego, stanowiącym również dla mnie samego zasadniczy przełom, trzeba było zadać sobie na nowo pytania, na które odpowiedzi już raz zostały udzielone - tak się nam przynajmniej zdawało."
Imre Kertész

[Wydawnictwo W.A.B., 2004]