Książka: Archipelag GUŁag 1918-1956: Próba analizy literackiej

Od wielu lat interesuję się historią, w szczególności historią najnowszą Europy Wschodniej. Dlatego też książka "Archipelag Gułag" była jedną z moich lektur obowiązkowych. Trzytomowe dzieło podzielone jest na kilka części. Autor szczegółowo opisuje, na podstawie doświadczeń własnych oraz setek opowiadań byłych więźniów GUŁagu, przebieg aresztowania, metody prowadzenia przesłuchań, proces i wyrok, transport więźnia do obozu, życie obozowe oraz zesłanie po zakończeniu wyroku. Równolegle prowadz...

Aleksander Sołżenicyn (1918–2008) zostawił po sobie wielki spadek literacki, a „Archipelag GUŁag” uznawany jest za jego największe osiągnięcie, bo choć ukazało się mnóstwo pozycji z literatury obozowej, „Archipelag...” pod wieloma względami jest wyjątkowy. To ogromne dzieło składa się z 3 tomów i liczy łącznie ponad 1700 stron! Opisuje nie jedno życie, nie jeden obóz, a czterdziestoletni okres prześladowań i represji. W dodatku nie skupia się na samych łagrach, a rozszerza pole zainteresowań na ...

W imię przeżycia, człowiek godzi się na rozkład moralny. Od chwili pierwszego zatrzymania, poprzez oskarżenie, wyrok i chwilową wolność, los człowieka jest przesądzony. Autor, jeden z więźniów łagru, poznał życie od upodlonej strony, razem z innymi skazańcami doświadczył głodu i morderczej pracy, wspólnie z pozostałymi wegetował pod presją, w stanie ciągłego zagrożenia, w atmosferze codziennych obaw o dalsze istnienie, jego książka była więc niczym kij wsadzony w mrowisko: poruszała bowiem tem...

Aleksander Sołżenicyn w „Archipelagu Gułag” zajął się bardzo szczegółowo kwestią systemu sądownictwa, więziennictwa, obozów „pracy” opisując okres, gdy Rosją zawładnęli bolszewicy. Zawarł tu dokładną analizę poszczególnych aspektów tego tematu - od uwięzienia, poprzez przesłuchanie, rozprawy sądowe, transporty, pobyt w obozach, aż po analizę poszczególnych grup społecznych, odbywających wyrok: więźniów politycznych, kryminalnych, kobiety, młodzież oraz opowieści o rozmaitych codziennych zdarzeni...

Jako świadectwo człowieka, który sam spędził na "archipelagu" 8 lat, książka ta jest bodaj najbardziej wartościowym świadectwem o sieci obozów koncentracyjnych ("obozy pracy" to silny eufemizm) istniejącym prawie tak długo, jak Związek Radziecki, którego były integralną częścią... "Archipelag Gułag" jest książką przerażającą. Ale potrzebną. Bez niej zrozumienie istoty realnego komunizmu sowieckiego byłoby prawdopodobnie niemożliwe. Sołżenicyn stworzył monumentalne dzieło opisujące archipelag ...

Na tę książkę natrafiłem dość przypadkowo, zawsze odstraszała mnie jej grubość i to, że już kilka pozycji o tej tematyce czytałem i nie spodziewałem się niczego odkrywczego. Jednak w końcu zabrałem się za tę cegłę i nie żałuję. Strach pomyśleć, że rzeczy w niej opisane miały miejsce jeszcze 50-60 lat temu i to na taką skalę. Dokłady opis represji stalinowskich, aparatury wywiadowczej, metod przesłuchania, metod śledczych i pobytu w więzieniu, doskonale również zarysowany rys historyczny Euro...

"Archipelag GUŁag" - monumentalna praca słynnego pisarza i myśliciela Aleksandra Sołżenicyna, poświęcona więzienno-obozowej martyrologii narodu rosyjskiego i obywateli innych republik ZSRR i krajów, łączy w sobie elementy powieści, autobiografii, reportażu, wspomnień świadków i uczestników. Dzięki tej książce, opublikowanej w Paryżu w latach 1973-1975, świat poznał prawdę o łagrach i skrywanej przed opinią publiczną części historii ZSRR.

"Archipelag GUŁag", wielki akt oskarżenia systemu totalitarnego panującego w Związku Radzieckim, jest nie tylko niezwykłym dokumentem zbrodniczej epoki, lecz także utworem o niepodważalnych walorach literackich.

[Rebis, 2008]