Książka: Pan X

Sądzę, że potrafię odpowiednio opisać i ocenić "Pana X", który jest w zasadzie trudną książką, gdyż zmorzona chorobą przeczytałam go w dwóch kawałkach. Moje wrażenia są więc świeże i niezatarte przez czas oraz rozmyślania nad powieścią, które zawsze następują po lekturze. A więc: mamy głównego bohatera, Neda Dunstana... jest on synem "barowej" piosenkarki Star Dunstan, która jako kobieta kochająca, lecz nienadająca się na matkę oddała go przezornie do rodziny zastępczej. Ned niewiele wie ...

„Pan X” to oryginalne i zaskakujące podejście do tematu doppelgängera.

Zbliżają się urodziny Neda Dunstana; od wielu lat w tym właśnie dniu dostaje on zwykle napadu, podczas którego ma wizje makabrycznych morderstw popełnianych przez tajemniczą, złowrogą postać w czerni, którą nazywa Panem X. Ned przyjeżdża do rodzinnego miasta Edgerton w Illinois do umierającej matki. Przed śmiercią wyjawia ona synowi tożsamość ojca, do tej pory pozostającą w tajemnicy i ostrzega o zagrażającym mu poważnym niebezpieczeństwie. Mimo to Ned postanawia się dowiedzieć jak najwięcej o ojcu, którego nie zna. Jego determinacja uruchamia lawinę wypadków, które stopniowo ujawniają prawdę o jego tożsamości i o jego niezwykłej rodzinie. Ned przekonuje się, że ma brata, identycznego bliźniaka, który potrafi przenikać zamknięte drzwi i drwi z praw natury; staje się podejrzany o trzy morderstwa; odkrywa istnienie świata cieni w Edgerton; uczy się „jeść czas” i przypomina sobie, że pewnego razu on i jego zły brat stali się jedną osobą. Wreszcie w momencie ostatecznego starcia musi sobie przypomnieć wszystko, co potrafi, by ratować życie.

Książka, pełna charakterystycznego poczucia humoru, będącego znakiem rozpoznawczym autora, prezentująca pełnych życia bohaterów i wyjątkowe wyczucie dramaturgii, jest dowodem na to, że Peter Straub znajduje się u szczytu swoich twórczych możliwości.

[Prószyński i S-ka, 2003]