Książka: Saturn: Czarne obrazy z życia mężczyzn z rodziny Goya

„Czarne malowidła” – przepełnione mrokiem, udręką i szaleństwem autora freski, naniesione na ściany Domu Głuchego, gdzie Francisco Goya spędził kilka lat starości i choroby. To podobno właśnie wtedy stworzył tych kilkanaście słynnych obrazów, projekcji jego lęków, bólu, a najprawdopodobniej także obłędu. Kiedy w 2003 roku ukazała się kontrowersyjna książka profesora Juana José Junquery, w świecie sztuki zawrzało. O co cały raban? Otóż Junquera wysunął w niej interesującą hipotezę, iż autorstwo f...

„Dobre, tylko po co?”. Słowa koleżanki z pracy, która skończyła czytać „Saturna” dwa dni po mnie, a którą zapytałam o jej ocenę książki, wprowadziły mnie w stan wtórnej refleksji nad tą powieścią. Otóż jako osoba, która czyta, bo lubi (nie wiem, co ma mocniejszy wydźwięk – zauważone gdzieś tu w Biblionetce „czytam, bo żyję”, czy wcześniejsze stwierdzenie – cóż, w moim przypadku bardzo blisko prawdy jest nawet dalej idące: żyję, bo czytam) i chyba już nie zadaję sobie pytania, po co czytam książk...

Trzech mężczyzn, trzy punkty widzenia, trzy istoty ludzkie. Francisco – uznany i rozchwytywany malarz, Javier - jego syn z talentem malarskim, ale bez natchnienia. Mniej więcej w połowie pojawia się Mariano, wnuk Francisca (przepraszam, że tak piszę z hiszpańska, ale po prostu lepiej to brzmi niż jakiś Franek). Każdy dostał swój głos na kartach książki. I mówią. Jak oni mówią! O swoich bolączkach i radościach! O tym, jak Javier nienawidzi ojca, który w jego oczach jest rozpasanym, wyuzdanym cape...

Kim naprawdę był Francisco Goya? To pytanie towarzyszy czytelnikom książki Jacka Dehnela „Saturn”. Książki, która z fragmentów informacji mających swoje uzasadnienie biograficzne, jak przekonuje nas sam autor, wydobywa na światło dzienne te mniej znane lub dotąd przemilczane wiadomości dotyczące życia hiszpańskiego malarza. Co ciekawe, ów rys historyczny postaci dokonuje się w oparciu o wypowiedzi bohaterów, którzy pozostają z nią w ścisłej relacji. Taki sposób ujęcia tematu stwarza wrażenie...

"Saturn", najnowsza powieść Jacka Dehnela, jednego z najgłośniejszych pisarzy młodego pokolenia, to przejmująca opowieść o życiu w cieniu geniusza. O niszczącej presji, jaką na syna wywiera potężny i despotyczny ojciec.

Francisco Goya na początku XIX wieku jest u szczytu sławy i u progu starości. Maluje dużo dla dworu królewskiego, ale zlecenia spływają z całej Hiszpanii. Czas dzieli między pracę, polowania i podboje miłosne. Nie gnuśnieje, nawet gdy po ciężkiej chorobie traci słuch. Tylko syn Javier nie całkiem mu się udał: ślęczy nad książkami, nie garnie się do farb. Jednak Francisco nie rezygnuje, chce ukształtować Javiera na swój obraz i podobieństwo. Decyduje nawet o jego ożenku, a potem zaczyna podejrzanie kokietować synową. Może we wnuku geniusz malarski znajdzie swoje wcielenie?

"Saturn" to rewers biografii wielkiego artysty, który przez życie "idzie, skacząc po górach", ale w jego domu częściej panują smutek, samotność i frustracja. Dehnel pokazuje, że genialny malarz to zarazem fanfaron i mitoman, przepełniony pychą i żądzami. Zastosowany w książce wielogłos narracyjny daje obraz edypalnego konfliktu, który dzieli Goyę i jego potomków.

[Wydawnictwo W.A.B., 2011]